SRAM Red 22 – 11 speed, lekker belangrijk!

This one goes to eleven… had SRAM als slogan kunnen gebruiken. Eigenlijk moet ‘ook’ nog ergens in die zin, maar dan uiteraard in het Engels om het taalkundig te laten kloppen. Als ‘laatste’ van de drie grote schakelgroepfabrikanten (leuk woord voor Scrabble!) introduceert SRAM nu ook 11 speed bij hun vernieuwde topgroep voor de wegfiets die vanaf 2014 juli dit jaar onder de naam Red 22 de markt op komt. Tegelijkertijd is de groep onder de Red, de Force, ook opgewaardeerd met een kransje extra.

Jeuj, spannend… en totaal onvoorspelbaar. Uhuh, not. Al hoewel, we hebben het hier wel over SRAM en laten we eerlijk zijn, zag iemand 2×10 en meer recent 1×11 mountainbike groepsets echt aan komen? Waar Shimano misschien niet altijd de grootste sprongen maakt qua innovaties, is SRAM de partij die zich als het recalcitrante kind achter in de klas plaatst en uit het zicht van de leraar met lekker warse ideeën komt die de rest van de klas enkel sterk onderverdeeld tussen likers en dislikers. Shimano weet met hun insteek echter nog altijd het grootste marktaandeel te houden, terwijl SRAM typisch in de smaak valt bij hen die zelf minder met traditie, gevestigde orde of de algemene stroming te maken (willen) hebben.

Goed, 11 speed net als de rest dus, want ze liepen immers achter. Geen trendsetter dus, maar in de rol van volger ditmaal. Nu net iedereen gewend is aan de iet wat bredere body die je nodig hebt op je achterwiel om de 11 speed van Shimano te kunnen monteren, doet SRAM echter niet recalcitrant en is hun 11 speed cassette ook thuis op die (ahum) standaard. Het had een uitgelezen kans en zelfs een logische stap geweest als ze de XD driver standaard ook voor de racefiets uit zouden rollen, maar niets van dat. Althans, nog niet (…).

De verklaring zit hem ongetwijfeld in de spatiëring van de kransjes. Bij de XX1 mountainbike groepset is deze identiek aan een 10 speed cassette + nog één krans. Deze is dermate groot dat die boven de rechter naafflens plaats kan hebben, waardoor de driver body gewoon de ‘oude’ breedte kan behouden. Bij de racefiets worden niet dergelijk grote pizzaschijven gebruikt in de cassette en is dat concept niet mogelijk. Nou ja, geven we Shimano een keer bijval en wordt de consument niet opgezadeld met nog een ‘standaard’. Dat slikken die racefietsers nooit zo makkelijk als die mountainbikers en komt de afzet niet ten goede’. Dat zullen ongeveer de gedachten zijn geweest bij de ontwikkelaars van SRAM (?).

Ik wil het eigenlijk ook totaal niet hebben over die 11 kransjes achteraan. Het enige (…) wat je daar van merkt is dat je nog 1 extra klikje over hebt… als je al de tel bij houdt tijdens het schakelen. Maar als je dat doet, rijd je ogenschijnlijk op een overmatig saai parcours of heb je gewoon een dwangneurose. Ieder zijn hobby…

Die elfde krans geeft uiteraard wel wat discussie, maar de heftigste kreeg Campagnolo elke jaren terug al voor de kiezen, Shimano kon al op iets mildere reacties rekenen en SRAM… SRAM kan zich volledig concentreren op het wegnemen van de scepsis rond die mountainbikeremmen-voor-de-racer.

Geraffineerd
Het echte nieuws is natuurlijk die hydraulische (schijf-)rem! Dat schijfremmen er aan zaten te komen was al lang duidelijk door onder meer de niet-echt-verhulde pre-productie prototypes waar mee menig cyclocrosser gespot werd. Dat Shimano wat in de pijplijn heeft zitten liet zich ook raden en sinds mountainbiker en crosser Michiel van der Heijden zijn smartphone per ongeluk een foto liet maken van een Giant crosser met Di2 compatible hydraulische schijfremmen, was er definitief bewijs dat ze in Japan ook al erg ver waren. Op het volledige verhaal zullen we alleen nog een paar weken moeten wachten.

De slag om als eerste volledige groepsets met hydraulische schijfremmen te vermarkten is in elk geval gewonnen door SRAM. Al valt dat ‘winnen’ ook nog maar te bezien. Met het vrijgeven van schijfremmen voor cyclocrossgebruik door de UCI was het namelijk nog niet zo heel evident dat de kromme-stuur-fietsers massaal aan de schijfremmen zouden gaan. Zo overduidelijk als de voordelen voor de mountainbikers inmiddels zijn, zoveel scepsis heerst er bij de weg- en crosspiloten. We schreven er zelf ook al een en ander over.

Terwijl Shimano met de voor hun typisch iets minder grote evolutionaire sprongen in de technologie nooit veel nodig lijkt te hebben om OEMers en consumenten te overtuigen (zij hebben hun les met de flip-flap rem-/schakelgrepen voor de mountainbike wel geleerd…), laat SRAM met de introductie van de Red 22 en Force 22 zien hoe geraffineerd hun marketingmachine is.

Hydrologisch
Het is niet zo dat de mensen van SRAM een keuze hebben. Ze staan nu voorop, dus moeten ze door het stof die op menig internetfora is opgedwarreld. Dat doen ze dan ook door ‘vol in de aanval’ te gaan en elke denkbare vraag en kritiek in de eerste officiële publieke uiting te adresseren. Er was al genoeg discussie op voorhand over het ‘waarom’ en ‘nut’ van schijfremmen op een racefiets. Discussie is goed; het creëert aandacht. Echter ook verwarring. Nu is SRAM aan zet en uiteraard doen ze dat met woorden als ‘beter’ en ‘meer modulatie’, maar met het cruciale verschil dat ze alles onderbouwen. Dit al dan niet met grafieken, cijfers en andere wetenschappelijke termen aangeleverd door de engineers en testrijders. ‘Geloof ons niet op ons woord, maar op de meetdata.’

• Zo riepen de criticasters dat een velgrem op de racefiets al voldoende remvermogen heeft. SRAM onderschrijft dit, maar in hun onderzoek kwam naar voren dat een hydraulische bediende rem een betere verhouding heeft tussen de werkelijke bedieningskracht en remkracht. Dit vertaald zich in veel betere modulatie en dat is fijner en veiliger.

Bron: www.bikerumor.com

• Bij steeds meer frames verdwijnen de kabels naar binnen toe. Hydraulische leidingen door het frame zagen diezelfde criticasters ook niet zitten in verband met de nodige ontluchtingsprocedures en het risico dat de olie vormt voor de lak van het zo dierbare carbonnen ros. SRAM’s antwoord: Connectamajig. Een voor de fietsindustrie nieuwe oplossing die je het beste kan vergelijken met een hydraulische snelkoppeling zoals die bij grote machines worden gebruikt. Een mechanische remkabel ondervindt snel meer wrijving van de extra bochten die interne kabelgeleiding met zich mee brengt. Hydrauliek heeft daar geen last van, dus het is daarmee ook nog beter dan het mechanische equivalent.

• Een veel gehoord ander zeer kritisch punt is dat schijfremmen natuurlijk oververhit raken bij lange afdalingen en de daarbij gepaard gaande hoge snelheden. De olie zou gaan koken en als gevolg daarvan zou een verlies van het drukpunt desastreus zijn voor een veilige afdaling. Zowel langdurig remmen als heel hard remmen gaf in geen gevallen dit effect.
  De hol geboorde aluminium achterplaten van de remblokken bleken echter wat onregelmatig thermisch gedrag te vertonen waardoor slijtage een probleem bleek. De remblokken zijn daarom voorzien van een stalen achterplaat en de organisch compound is iets aangepast ten opzichte van de samenstelling voor een mountainbike remblok.

Bron: www.bikerumor.com

• De UCI overweegt nu of schijfremmen toegestaan kunnen worden in het profpeloton op de weg. Bij een lekke band wil men natuurlijk een wiel snel kunnen wisselen. Boze tongen die dan, met een kern van waarheid, verwijzen naar het gehannes van een wielwissel bij de mountainbike. ‘Die schijf botst altijd tegen de blokken en remklauw aan…’ SRAM adresseert dit door schuine kantjes onder aan de remblokken te maken. (tip aan SRAM; pas dat ook toe bij alle blokken die we op de mountainbike gebruiken!).

Foto: www.bikerumor.com

Maar wat is wetenschap zonder de menselijke factor? Testrijders worden bij naam genoemd, testlocaties worden beschreven (Stelvio, Pikes Peak) waar condities werden gecreëerd die door de sceptici als bottlenecks werden bestempeld, om die vervolgens met een overdrijvingsfactor als benchmark te gebruiken tijdens het testen. Bij SRAM zijn het zelf ook echt wel fietsers.

Om nog meer compassie van de gebruiker te krijgen zijn ze naar onder andere Bikerumor uitvoerig uit de school geklapt over het hele ontwikkeltraject, zijn er prototypes te zien en geven ze ook ontwerpen en gedachtes weer die ze zelf later van tafel veegde. Bij SRAM werken ook gewoon maar mensen.

Omgedraaid
Nu kun je natuurlijk alles kapot rationaliseren en roepen dat het allemaal overbodig is. Hebben we die elfde krans nodig? Hebben we schijfremmen nodig? Nee, want tot dusver zijn we best ver gekomen zonder schijfremmen op de crosser en racefiets. SRAM draait het nu juist om; velgremmen zijn nog steeds prima! Alleen hydraulische schijfremmen zijn nog méér prima!

Mocht je niet overtuigd zijn, dan is dat geen probleem. Er is immers nog altijd een velgrem optie bij zowel de Red 22 als Force 22 groepset. Zowel hydraulisch als mechanisch. Ieder zijn zin.

En op die manier maaien ze, heel slim, het gras weg voor alle sceptici. ‘Jij wilt niets opgedrongen krijgen? Krijg jij van ons keuzemogelijkheden!’

Of is dit nu op safe spelen? Ik denk dat het vooral een zeer wel overwogen tactiek is. Biedt maar alles aan, iedereen kan dan bij je terecht. Dat is deels gewoon zorgen dat je nog steeds afzet hebt, maar tegelijkertijd al wel wat kunnen pokeren op en het bewust sturen van de toekomst van de markt.

Overigens bedoel ik dit alles geenszins negatief of als een terechtstelling. Het is slechts mijn observatie. SRAM geeft hiermee, in mijn beleving, heel duidelijk weer dat zij snappen dat als je een trendsetter wil zijn, je zelf met de wind op de kop op pad moet om nieuwe wegen te plaveien. Ze laten blijken dat ze daarbij de gehele markt heel goed doorzien, weten waar de schoen kan wringen en hoe ze de huidige generatie zelfdenkende en zelfbewuste fietsers moeten adresseren.

Toch nog vragen…
Toch kan ik een gevoel niet geheel onderdrukken, empathisch als ik ben. Ik vraag me af hoe klanten zich voelen die net de ‘vorig jaar geïntroduceerde’ upgraded Red 10 speed groepset kochten… Een groepset die in de praktijk ook pas net echt leverbaar is. Zouden zij en de dealers zich niet bekocht voelen? Of is dit toch een kattesprong van de Ameri-Duitse firma omdat ze weten dat Shimano iets onder de pet heeft dat snel het daglicht zal zien?

Ik heb misschien wel net zoveel vragen nu als menigeen had vóór de officiële introductie van deze groepset, al zijn het nu dus andere vragen.

De meest prangende; wanneer kan ik op pad met mijn set?!

Tekst: Jeroen van den Brand

Geciteerde bronnen:
www.bikeradar.com – “Hydraulic road brakes: what’s the point?”
www.bikerumor.com – “SRAM Hydro R hydraulic rim, disc brakes unveiled – details & first rides!”