Column | Waarom de 32 inch mountainbike sneller doorbreekt dan 29 inch

Tekst: Jeroen van den Brand

Opkomst van 32 inch mountainbikewielen: waarom dit geen gimmick is

Van curiositeit naar cortex-kick

Tijdens Eurobike de voorbije zomer, was het nog vooral een mengeling van gefronste wenkbrauwen en nieuwsgierige blikken. Een mountainbike met 32 inch wielen… serieus? Maar wie beter keek, zag méér dan een gimmick. Je zag interesse, fotografen die langer bleven hangen. Je zag productmanagers die niet alleen grinnikten, maar – al dan aan het zicht onttrokken – druk aantekeningen maakten.

Want laten we eerlijk zijn: de mountainbike-industrie zit vast. Verkoopcijfers dalen, de geometrie-innovaties nemen af en iedereen zoekt krampachtig naar het volgende gespreksonderwerp dat geen motorondersteuning bevat. En de overlap met gravelbikes? Die wordt al te groot.

Tja, en zijn daar in eens 32 inch mountainbikewielen. Het is alsof je aan een klas uitgebluste scholieren die net een rekentoets hebben verpest, Red Bull voorschotelt. Opeens zijn ze allemaal weer wakker.

Waarom 32 inch sneller geaccepteerd wordt dan 29 inch

Eurobike was misschien het moment dat velen ‘ineens’ begonnen met opletten, maar de 32 duims banden kregen her en der al aandacht. Althans, achter de schermen. Maxxis werkte met oog op de Olympische Spelen in Parijs namelijk met een paar vooraanstaande profs en teams samen om deze wielmaat te introduceren. Maar 2024 was klaarblijkelijk te vroeg.

Het Zwitserse BMC reed uiteindelijk de voorbije zomer tijdens trainingen bij de wereldbekerwedstrijden openlijk met 32 inch wielen. Geen prototype dat met alle moeite van de wereld verhuld moest worden. (Net alsof dat lukt met die grote wagenwielen…) Nee, gewoon zichtbaar voor iedereen. Pure marketing? BMC zal zeggen dat het vooral een ontwikkelstudie is en dat is ook zéker zo. Maar uiteraard is het óók een marketingspel. Want iedereen heeft het er over – waarvan akte – en daardoor is het al deels een voorspelling die zichzelf vervult.

“Maar 29 inch duurde meer dan tien jaar voor het écht aansloeg…” Klopt. De eerste 29 inch mountainbikeband werd door WTB in 1999 voor het eerst voorgesteld: de Nanoraptor. Maar de cruciale context daarbij is dat de industrie toen amper wist hóe je rond grotere wielen een goede fiets moest bouwen. De eerste 29ers waren nagenoeg ‘gewoon’ 26 inch frames met grotere wielen. “Blijft een niche”, “werkt alleen voor grote mensen”, “veel te lomp om een fiets levendig te houden”. Ook ík zat in dat kamp. Met mijn 1.67 meter lengte voelden de eerste twentyniners alsof ik met een stoomlocomotief door een speeltuin reed.

Maar met de ontwikkeling van geometrie is dat beeld inmiddels volledig gekanteld. Ga maar na: inmiddels heeft vrijwel elke mountainbike 29 inch wielen. De enige uitzondering is die 27.5 inch ’tussenmaat’ die kort als ‘het ideale compromis’ werd beschouwd en vandaag nog wordt toegepast op dikke trail- en endurobikes en enkele XS en S-frames bij een aantal fietsmerken. Wat het aantoont is dat dé wielmaat lang niet meer heilig is. Ook al betekent dat een heel arsenaal nieuwe wielmaatspecifieke onderdelen. De drempel om met weer eens een andere wielmaat te komen is absoluut verlaagd. Of nou ja, een groter wiel rolt ook gemakkelijker over die drempel…

De eerste 32 inch-ers bestaan al lang

Een merk dat al jaren bewijst dat “groter dan 29 inch” géén theoretisch idee is maar gewoon praktijk, is het Amerikaanse DirtySixer. Waar de rest van de industrie nog discussieert over de volgende grotere wielmaat, 32 inch, bouwt DirtySixer al sinds 2013 complete fietsen met, jawel, 36 inch wielen voor extra grote rijders.

Daarbij plaveit het merk z’n eigen weg en wachtte niet tot Maxxis, Schwalbe of Vittoria het interessant genoeg vonden, maar besloten zelf te investeren in de ontwikkeling van specifieke banden in samenwerking met VeeTire. Inmiddels past het merk diezelfde werkwijze toe voor 32 inch: complete frames, vorken én banden uit eigen regie. Geen prototypen op beurzen, maar rijdende klantfietsen. Overigens claimt DirtySixer niet dat 32 inch hun uitvinding is; ruim tien jaar geleden bracht de Amerikaanse supermarktketen Walmart een cruiser uit met 32 duims wielen. Het laat vooral één ding zien: de beperking zit niet in de techniek, maar in de bereidheid van de industrie om het überhaupt te willen maken.

BMC, KTM, Stoll, Bike Ahead, Zinn Bikes…

DirtySixer opereert duidelijk in een niche, met specifiek aandacht voor erg lange rijders. Maar andere merken zien inmiddels óók mogelijkheden voor een breder publiek. Want naast het BMC prototype duiken er sinds dit voorjaar her en der high-end mountainbikes op met 32 inch wielen. Ze rollen allemaal op de 32×2.4 inch Aspen ST-banden van Maxxis. Klaarblijkelijk als antwoord op een vraag, is Maxxis tot dusver de enige bandenfabrikant die op basis van een high-end mountainbikeband een 32 inch versie heeft willen maken. Tijdens Eurobike verzamelde zich drommen mensen rond een prototype 32 inch fullsuspension van de Canadese ontwikkelclub Faction Bike Studio. Inmiddels heeft het Oostenrijkse KTM voor z’n wereldbekerbikers ook een prototype 32 inch hardtail ontwikkeld. En onlangs nog lieten we je kennis maken met de 32 inch-versie van ‘The Frame’ van het Duitse Bike Ahead Composites.

Laatstgenoemde is duidelijk een conceptbike. Het is letterlijk een 29er-frame waarbij de achtervork ‘simpelweg’ verlengd werd. Eigenlijk een halfbakken, rare actie, want vanuit de begindagen van de 29er weten we dat simpelweg een bestaand frame aanpassen aan grotere wielen, géén goede manier is om de voordelen van grotere wielen uit te buiten.

32 inch mountainbikes zijn dus al te bestellen

Uiteraard zijn dit soort nieuwe ontwikkelingen voeding voor kleine framebouwers. De voorbije periode zijn er op kleine niche-shows als Bespoked in Dresden ook diverse 32-inchers gepresenteerd met oog op een breed publiek. Maar kijk ook naar bijvoorbeeld Stoll Bikes. Dit Zwitserse merk – dat zijn carbon frames overigens laat maken bij diezelfde Bike Ahead Composites – zet nu met zijn P32 niet alleen een prototype neer, maar gooit ook al de voororder open! Dat doe je niet als je denkt dat het bij een hype blijft. Dat doe je omdat je al zeker weet dat toeleveranciers van velgen en banden de productie opstarten.

Bij DirtySixer kon je dus al terecht als je zelf groot bent. En ook het Amerikaanse Zinn Bikes, dat zich eveneens specialiseert in fietsen voor grote mensen, kan ze ook ‘gewoon’ leveren. En ook al is Maxxis nu misschien de enige fabrikant die met de Aspen ST’s een high-end mountainbikeband in 32×2.4 inch levert; het zijn inmiddels méér dan geruchten dat andere bandenfabrikanten niet stilzwijgend toekijken.

32 versus 29 inch: het kan altijd beter dan de norm

En waarom 32 inch wielen een plek krijgen? Grotere wielen rollen beter en met fysica is niet te onderhandelen. Precies hetzelfde argument toen 29 inch wielen werden aangekondigd als letterlijk ’the next big thing’. Maar inmiddels is 29 inch de norm. Maar de natuurkunde blijft hetzelfde: als grotere wielen beter rollen, waarom dan stoppen bij 29 inch? Precies.

We blijven doen alsof één wielmaat voor iedereen voldoet, terwijl we wél obsessief kijken naar framematen per lichaamslengte. Maar waarom zou een rijder van 1,60 meter en eentje van 2,00 meter dezelfde wielmaat moeten rijden? Zeker als de meeste merken ook nog eens één en dezelfde achtervorklengte gebruiken voor alle maten. Dat is geen doordachte geometrie met ‘de beste rijeigenschappen voor elk formaat rijder’, dat is gewoon logistieke efficiëntie. De discussie over 32 inch wielen zou daarmee niet alleen een nieuwe wielmaat kunnen opleveren, maar hopelijk ook als kans aangegrepen worden om eindelijk logischer te gaan ontwerpen, zoals nu slechts een handje vol merken dat ook doet met 27.5 inch wielen bij de kleinste frames.

Voordelen van 32 inch wielen

• Beter rolgedrag over obstakels: grotere wielen hebben een vlakkere naderinghoek en rollen dus makkelijker over wortels, stenen en kuilen.
• Meer stabiliteit:
  • Een frame met 32 inch wielen is al snel langer dan wat je nu rijdt; een grotere wielbasis is – nog los van wieldiameter – stabieler;
  • Je zit nog meer ‘in’ de fiets, doordat de assen relatief hoger komen te staan;
• Efficiënter op lange stukken: minder energieverlies bij constante snelheid door groter gyroscopisch effect van het wiel; vooral een voordeel bij marathon/XC-race-snelheden.
• Grotere ‘voetafdruk’: meer contact tussen band en ondergrond kan extra controle en tractie geven, vooral op losse of natte ondergrond.

Nadelen van 32 inch wielen

• Gewicht & massatraagheid:
  • Grotere wielen zijn zwaarder;
  • Meer gewicht in velgen, banden en spaken is trager bij acceleratie.
• Minder speelsheid:
  • Grotere wielen geven een langere fiets. Hoe langer een fiets is hoe minder wendbaar deze wordt;
  • Hogere aslijn maken dat manualen, bunnyhops en switchbacks fysiek lastiger;
• Meer geometrische beperkingen:
  • Grotere wielen duwen de voorkant van een frame omhoog en frames worden langer; daardoor gaat een deel van de populatie zeker pasproblemen krijgen.
• Minder stijfheid:
  • Grotere wielen zijn minder stijf;
  • Ook frames worden langer en leveren daardoor in op stijfheid.

Dat je dus winst kunt boeken ten opzichte van een kleinere wielmaat is duidelijk. Ook al zijn veel van de genoemde aspecten op zichzelf misschien marginaal; ze tellen op en hebben ook veel effect op het rijgevoel. Maar geen voordelen zonder nadelen en het is dus – zoals altijd – de vraag hoé ver je kunt gaan voordat stijfheid, rijgedrag, gewicht en geometrie in verhouding tot de biker uit balans raken. Je voelt aan je klompen aan dat iemand die klein is, beduidend meer moeite zal hebben op een frame met 32 inch wielen te passen. En dat de nadelen meer doorwegen dan de voordelen.

Stijfheidsaspecten zijn deels te ondervangen met wielinbouwmaten; Boost is immers óók voortgekomen uit de stap naar grotere wielen. Superboost (157 millimeter inbouwbreedte achteraan) bestaat al, maar werd nooit gemeengoed. De oplossing ligt dus al wel op de schappen en zou dus omarmd kunnen worden zónder de introductie van een nieuwe standaard. Toch zijn dit allemaal ontwikkelingen die niet per se handig zijn. Hoe meer maatspecifieke onderdelen, hoe hoger de prijs voor elk onderdeel. En dat beperkt zich dus niet tot velgen, banden en misschien naven, want uiteraard moeten er ook voor 32 inch geschikte voorvorken gemaakt worden…

Mijn voorspelling: Over twee jaar heeft elk merk een 32 inch mountainbike

Fysica als argument voor vernieuwing is prima. En dat grotere wielen voor grotere mensen net zo logisch is als een passende framemaat, is reden genoeg om niet per definitie een andere wielmaat uit te sluiten. Maar eens te meer is dit soort logica lang niet de grootste drijfveer voor fabrikanten en ik geloof niet dat dat nu principieel anders is.

Er speelt mijns inziens namelijk nóg iets mee waarom 32 inch mountainbikes sneller op de markt zullen komen dan 29 inch destijds. De gravelbike knabbelt inmiddels stevig aan de noppen van de klassieke xc-hardtail. De overlap tussen dikke gravelbikes en crosscountry mountainbikes wordt steeds kleiner. En ja, je kunt een hardtail van een gravelstuur voorzien en het voor mij part een “downcountry-gravelbike” noemen, maar dat voelt toch vooral als oude wijn in nieuwe zakken. De markt zoekt geen nóg vagere tussenvormen, maar iets dat écht onderscheidend is.

“En precies dáár ligt de marketingkracht van 32 inch: een nieuwe wielmaat die mountainbiken weer een duidelijke eigen identiteit geeft…”

En precies dáár ligt de marketingkracht van 32 inch: een nieuwe wielmaat die mountainbiken weer een duidelijke eigen identiteit geeft, verder weg van gravel, zonder te hoeven leunen op e-motoren of andere al bestaande modegrillen.

Geef het twee jaar. Dan heeft elke serieuze high-end fabrikant minstens één 32 inch mountainbike in z’n assortiment. Niet direct als vervanger van 29 inch, maar als premium alternatief waar een deel van de markt – zeker de langere, sportievere rijder – blind instapt. Vooral met een focus op snellere bikes, crosscountrybikes dus. Precies zoals toen bij 29 inch. Alleen zal de industrie het vanaf het begin breder dragen en véél sneller doorvoeren.

En dan kunnen we dit stukje over een paar jaar hergebruiken bij de opmaat naar 36 inch wielen, maar dan met de titel: “Waren we écht zo sceptisch over 32 inch?!”

Wat denk jij? Zien we de 32 inch mountainbikes op korte termijn breed vertegenwoordigd naast 29 inch exemplaren?