Test | SunRace MX/MZ 1×12 groepset: 12-speed alternatief voor Shimano en Sram?

Tekst: Peter-Alexander van 't Hof // Foto's: Arjan Kruik

Okay, noem even alle merken die 12-speed aandrijflijnen maken en die beginnen met een S. Shimano natuurlijk. En uiteraard Sram. En dan? Voeg ook SunRace maar toe aan dit rijtje. Niet dat deze Taiwanese onderdelenmaker er mee te koop loopt. Integendeel. Introduceren de Grote Twee hun nieuwe producten altijd met een hoop tamtam, bij SunRace verschenen de 12-speed componenten begin vorig jaar zomaar op de website, heel stiekem en stilletjes. Ik liep er min of meer toevallig tegenaan op zoek naar een cassette, één van de producten waarmee SunRace in de mountainbikewereld wél naam heeft gemaakt.

SunRace 12-speed groepen: MZ en MX

SunRace maakt zelfs twee 12-speed groepen, MX en MZ, alhoewel de opbouw van die groepen niet heel consequent en compleet is. MZ is de naam van de topserie, waarbij de derailleur een carbon kooi heeft en de boutjes en assen van titanium zijn. Daaronder komt de MX, met een stalen kooi en rvs-hardware. Dat is de derailleur waarmee ik gereden heb. Echter, omdat de MX-gelabelde schakelaars maximaal tot 11-speed gaan, komt de versteller in deze gebruiksimpressie uit de MZ-groep. Er is voor beide groepen één aluminium crank, met een bout steekcirkel van 96 mm en een 24 mm as. Deze heb ik niet gemonteerd.

Bereik en bodies

Wie 1x12 wil rijden zit bij Shimano en Sram vast aan een speciale body, respectievelijk de XD en de Micro Spline. Tenzij je opteert voor de NX of SX-serie van Sram, die wel past op een klassieke Shimano-body. Maar dat zijn Srams instapgroepen, met loodzware cassettes. Voor wie prijs stelt op een lager gewicht én toch z’n huidige klassieke (Shimano HG) body wil gebruiken biedt SunRace's 1x12 setup een uitkomst. De cassette weegt namelijk 532 gram. Ter vergelijk: Sram’s NX Eagle weegt 615 gram. Maar de SunRace-cassette heeft hetzelfde nadeel als de NX Eagle van Sram: vanwege die klassieke body is een '11' als kleinste krans het maximaal haalbare. En ook al scheelt het slechts één tand ten opzichte van de kleinste bij Shimano en Sram, dat verschil tikt hard aan. Want met een 50 als grootste krans is het bereik dan niet meer dan 454%. En dat is fors minder dan dat van Sram Eagle (10-50t/500%) en Shimano XT en SLX 1x12 (10-51t/510%). Overigens: SunRace heeft óók een 10-50t cassette voor montage op Sram XD-bodies. Daarmee haal je dus wél een bereik van 500% in huis.

Monteren en afstellen

Als je wel eens een Shimano-cassette hebt gewisseld, is ook het plaatsen van de SunRace MZ 12-speed cassette appeltje-eitje. Ook het monteren van de MX derailleur is relatief eenvoudig. Wel opletten met het doorvoeren van de kabel over het rolletje. Doe je dat te bruusk, dan rafelt het uiteinde van de kabel uit. Ook het instellen van de kabelspanning en de maximale uitslag van de derailleur is simpel. Het bepalen van de kettinglengte daarentegen is nogal een precies werkje. Is de ketting te lang, dan gaat-ie overmatig klapperen, maar maak je hem te kort, dan komt hij niet op de grootste krans. Bij bikes met achtervering moet je al helemaal opletten, omdat daarbij de afstand tussen de achteras en de trapas niet constant is. Mijn ervaring is dat je ten opzichte van de stand ‘volledig strak’ drie buiten schakels extra moet monteren, inclusief de snelsluitschakel.

Het instellen van de afstand tussen het bovenste derailleurwieltje en de grootste krans bij deze SunRace MZ/MX 12-speed setup let behoorlijk nauw. Ik kwam uit op 6 mm. Je gebruikt hiervoor het bovenste boutje achterop de derailleur. Door de bank genomen komt het allemaal redelijk overeen met het montage- en afstelwerk zoals je dat bij Sram en Shimano moet doen.

SunRace MZ 12-speed shifter

Het monteren van de MZ shifter is wel een stapje terug als je de luxere shifters van Shimano of Sram gewend bent. Het was namelijk alweer een tijd geleden dat ik een handvat van het stuur moest halen om een schakelaar te monteren. Op de bovengemiddeld dure fietsen die wij doorgaans testen, vind je voornamelijk rem- en schakelhendels die met 'slimme' koppelingen als I-Spec of Matchmaker aan elkaar vast zitten. Maar goed, dat monteren is eenmalig, dus dat is te overzien. Lastiger is dat de vorm van de SunRace-schakelaar slecht aansluit op de vorm van de Sram-remmen op mijn fiets. Daardoor heb ik de remgrepen noodgedwongen suboptimaal (lees: teveel naar buiten) moeten positioneren. In hoeverre dat met remmen van Shimano ook speelt heb ik niet uitgezocht. Een beetje uit luiheid, maar voornamelijk omdat SunRace óók I-Spec-compatibel shifters levert. En die passen natuurlijk perfect op Shimano-remmen, als je die hebt.

"Lastiger is dat de vorm van de SunRace-schakelaar slecht aansluit op de vorm van de Sram-remmen op mijn fiets."

Rijden

Ik heb al eerder langdurig met een SunRace-cassette gereden, dus de eerste indruk verrast me niet. De ketting gaat soepel en snel van klein naar groot en weer terug, maar het niveau van de nieuwe 12-speed XT-cassette haalt SunRace niet. Het verschil is gering, maar het is er wel. Als ik staand in de pedalen een heuvel opbeuk en schakel, dan verplaatst de ketting zich met name in het midden van de cassette soms wat minder snel van de ene krans naar de andere. Nogmaals; dit is mierenneukerij en bij schakelen in vlak terrein zijn de verschillen al helemaal marginaal. Desondanks blijft Shimano XT wel dé referentie.

Dat geldt ook voor het geluid; de SunRace-ketting lijkt wat meer moeite te hebben met de schuine kettinglijn in het lichtste verzet. Maar behalve een akoestische oprisping lijkt dit verder geen consequenties te hebben. Ook bij achteruit trappen loopt de ketting er niet af, zelfs niet in de uiterste standen. En dat is best een prestatie; Shimano en Sram hebben dat trucje ook nog niet zolang onder de knie namelijk.

Licht schakelen, maar meer geklapper

De ergonomie van de SunRace-shifter is prima. Beide hendels bedien je met de duim en duw je dus naar voren. Net als bij Shimano laat de ketting zich in één beweging over vier kransjes omhoog verplaatsen. Bij Sram haal je er trouwens maar liefst zes in één keer. Opvallend: het SunRace-systeem schakelt vederlicht. Ik vermoed dat dit te maken heeft met de ‘stabilizer’ die de lange kooi in toom moet houden. Die is qua weerstand veel minder bruut dan Shimano en vooral Sram. De keerzijde hiervan is dat de kettingspanning in met name de zwaarste twee verzetten relatief gering is. Onder normale omstandigheden heb ik de ketting niet op overmatig rammelen kunnen betrappen, maar in technisch terrein klappert de ketting meer dan bij de 1x12-groepen van de concurrentie. Desondanks is de ketting er nooit afgelopen, wat wellicht ook komt omdat ik bij lastige afdalingen altijd even opschakel naar de 15 of zwaarder, voor een hogere kettingspanning.

Conclusie

Ik ben best wel verrast over hoe goed de SunRace MX en MZ 12-speed onderdelen functioneren. Wat dat betreft past dit merk prima bij de andere twee S-en. En een markt zie ik er ook wel voor. Bijvoorbeeld als je een wat oudere bike hebt en je wilt je huidige 10- of 11-speed upgraden naar 12-speed met behoud van de bestaande cassette-body en crankset. Zeg maar de bikers die tot voor kort Sram NX kochten. Die kunnen nu ook bij SunRace terecht. Okay, je moet dan iets dieper in je portemonnee tasten, maar je krijgt voor die paar centen extra wel een lichter, hoogwaardiger en door de bank genomen beter functionerend product.