Nieuwe lichting: Ingrid, Vivo, Madrone… en nu Ratio
De kiem voor deze trend ligt al verder terug. In 2017 presenteerde het Italiaanse Ingrid een derailleur die deels CNC-gefreesd en deels 3D-geprint was. Destijds een vooruitstrevend voorbeeld van modulair denken in een markt die nog volledig door de grote drie werd gedomineerd. Diezelfde filosofie kreeg vanaf 2023 verder momentum. Het Amerikaanse Vivo bracht z’n mechanische schakelaar F3 uit, met de belofte van talloze opties voor persoonlijke voorkeur, inclusief de keuze om er een derailleur van Shimano of Sram mee te schakelen. Of, sinds vorig jaar, de Enduro van Vivo zelf. Zowel bij die schakelaar als derailleur is modulariteit en het kunnen vervangen van elk onderdeel de kern van het ontwerp. Met exact diezelfde insteek lanceerde het eveneens Amerikaanse Madrone vorig jaar de Jab-derailleur.
En nu is eennieuwste speler die daarbij aansluit: het Engelse Ratio Technology. Bekend van hun ombouwkits voor Sram-schakelsystemen, maar komt nu óók met een volledig eigen mechanische 1x-derailleur, simpelweg genaamd ‘Mech’.
Wat voor derailleur is de Ratio Mech?
De derailleur Mech bestaat uit parallellogram-delen, bouten, kooi-platen en montagearmen van 7075-aluminium, die Ratio allemaal zelf CNC-freest in z’n fabriek in het Lake District van Engeland. De derailleurwieltjes zijn gemaakt van acetaal (thermoplastisch kunststof) en zijn gelagerd met roestvaststalen lagers van Enduro.
Uiteraard heeft de kooi een clutch om kettinggestuiter te minimaliseren. Deze werkt op basis van een schroefveer uit roestvaststaal, waarbij de rest van deze constructie bestaat uit messing en staal. Bijzonder is dat de kooi uitwisselbaar is zónder dat je de (sterke) veer hoeft te ontspannen. Niet dat je dit vaak moet doen, maar het scheelt een derde hand bij monteren…
Opvallend is dat Ratio voor de b- en p-gewrichten van de derailleur inzet op 3D-printen. Ratio laat deze delen in nylon printen door een partner in Engeland.
Mechanische derailleur geschikt voor 11- tot 13-speed
Dankzij verwisselbare kabelgeleiders, een korte en een lange kettingkooi en montageopties voor rechtstreekse (fullmount!) framemontage of via een derailleurpat, kun je de Ratio Mech voor vrijwel elke moderne 1x-opstelling toepassen, van 10- tot 13-speed. Racefiets-/gravelbikeschakelaars en mountainbike-cassette? Kan gewoon. Andersom? Ook!
Momenteel zijn de kabelgeleiders van de Ratio Mech compatibel met alle 1x 11-, 12- en 13-speed cassettes van Sram en met 1x 11- en 12-speed cassettes van Shimano. Daarnaast werkt de Mech met mechanische Sram 10/11-speed racefiets-/gravelbikeschakelaars, Sram Apex 12-speed racefiets-/gravelbikeschakelaars, Sram Eagle 12-speed mountainbikeschakelaars, Shimano GRX 12-speed gravelbikeschakelaars en Shimano 12-speed mountainbikeschakelaars.
Maar ook de montageopties zijn daarbij dus aan te passen naar wens. Zo kun je dus een Shimano GRX-schakelaar zonder enig probleem laten werken met een 12-speed 10/51-tands cassette van Shimano, én tegelijkertijd óók de vergrote stijfheid van een rechtstreekse fullmount-framemontage benutten. Ook kun je met je oude 11-speed Sram-racefietschakelaar – met een specifieke ombouwset voor het binnenwerk – de Mech-derailleur een Sram XPLR 13-speed 10/46-tands cassette laten schakelen. Andere opties daartussenin? In veel gevallen biedt Ratio een oplossing of komt daar binnenkort mee.
Prijzen en beschikbaarheid
De Mech weegt, afhankelijk van z’n configuratie, 340 tot 377 gram en komt eerst in een zwarte geanodiseerde afwerking; zilver volgt later. Een complete Mech-derailleur is er – afhankelijk van de configuratie – vanaf zo’n 328 euro. Hou nog rekening met verzendkosten en de mogelijkheid dat invoerrechten en BTW-heffing nog wat kan variëren.
Bron en meer info: ratiotechnology.com
Velozine-blik: Mechanisch schakelen: duurder, maar wel duurzamer?
Laten we het niet romantiseren: de afvalberg van afgeschreven derailleurs is niet het grootste probleem van de fietsindustrie. Het idee dat je onderdelen van een derailleur kunt vervangen wordt inmiddels ook door Sram en Shimano omarmt en is alleen maar toe te juichen. Al was het maar om dat het concept van duurzaamheid in ontwikkelprocessen én in het gebruik daardoor steeds meer de nieuwe standaard wordt.
Relevanter is dat mechanisch schakelen geen batterijen, zeldzame metalen of extra apps nodig heeft; iets wat in een steeds verder elektrificerende markt steeds zwaarder weegt. Niet alleen vanwege de implicaties voor het milieu, maar vooral ook in gebruik. En precies daar ontstaat nu een interessante zijtak: de plek die Shimano en Sram openlaten door (nagenoeg) volledig in te zetten op draadloos schakelen, wordt ingevuld door nieuwe, kleine spelers.
Merken als Ratio, Vivo en Madrone richten zich op het deel van de high-end markt dat géén elektronica wil. Niet dat we diepgravende onderzoeksgegevens hebben waaruit blijkt hoe groot die groep is, maar die is beslist niet nul. Bekijk de commentaar-secties op diverse websites en fora maar: genoeg bikers die graag hebben dat de fiets eenvoudig blijft en het gewoon doet wanneer je hem uit de schuur pakt, zonder na te hoeven denken of je je batterijen hebt opgeladen en je de laatste firmware update hebt.
Doorbreken van de ecosysteemgedachte
Met de modulaire opzet doorbreken ze de ecosysteem-gedachte. Uiteraard roepen Sram, Shimano en Campagnolo dat hun systemen juist zo goed werken omdat ze op elkaar zijn afgestemd. Dat is in zekere zin echt geen marketingprietpraat. Maar dat het anders kán, is niet per se in hun belang. En juist om die reden is de insteek van Vivo, Madrone en dus nu ook Ratio juist zo verfrissend.
Met de huidige technische kennis en nieuwe productietechnieken kan er nu iets wat nooit eerder kon. Kernpatenten van derailleur- en schakelaartechniek zijn inmiddels vervallen en dus ontstaan er opties die er eerder niet waren. Maar ruim 300 euro voor een mechanische derailleur blijft een flinke smak geld. Zeker omdat je voor acht tientjes een prima werkend Shimano Deore XT-exemplaar koopt. Je zou het niet alleen als een investering in je eigen fiets kunnen zien, maar in een interessantere, meer open markt. Andere fietsers zijn je daar ook dankbaar voor…
