Test | Mavic Crossmax XL S wielen: Sterk, comfortabel en niet zwaar

Tekst en foto’s: Arjan Kruik

Mavic Crossmax XL S: geavanceerd aluminium

Net als bijna iedere mountainbiker heb ik een zwak voor lichte carbon wielen. Maar ja, de prijs; voor een paar lichte maar stevige carbon trailbike-wielen moet je toch wel rekenen op vijftienhonderd tot tweeduizend euro. Of meer. Natuurlijk, carbon rijden voor minder kan. Maar met het zakken van de prijs gaat het gewicht omhoog, tot het punt waarop een wiel met een carbon velg niet heel veel lichter is dan een wiel met een aluminium velg, maar nog wél veel meer kost.

Dát is het punt waarop de aluminium Mavic Crossmax XL S qua prijs-gewichtverhouding ineens interessant wordt. Ga maar na: deze set aluminium wielen met een interne velgbreedte van 30 millimeter weegt 1.790 gram en kost 889 euro. Ter vergelijking: een paar carbon Crossmax XL R’s uit hetzelfde huis weegt slechts 195 gram minder, maar kost maar liefst 660 euro meer! Is die nog geen tweehonderd gram gewichtsbesparing de meerprijs waard? In die overweging moet eveneens meegenomen worden dat naast gewicht en prijs ook andere factoren een rol spelen. Denk aan de kwaliteit van de naven, de verdeling van het gewicht over het wiel, de bouwkwaliteit, de geschiktheid voor tubeless montage. En natuurlijk ook sterkte, stijfheid en comfort.

Gebruikt in de Alpen

Ik heb de Mavic Crossmax XL S’en vorig jaar mei in m’n trailbike hangen, waarna ze meermaals mee geweest zijn naar de Alpen. Naast alle soorten terrein hebben de wielen ook alle soorten weer gehad, van kurkdroog tot kleddernat. Gedurende de gehele testperiode heb ik slechts een tot twee keer een hogedrukspuit gebruikt. Ik ben niet zo’n poetser, verder dan het regelmatig reinigen en smeren van m’n ketting kom ik meestal niet. Ik heb de draaiende delen van de wielen dus niet open gehad tót het moment dat de foto’s gemaakt zijn die je bij deze test ziet.

Onderscheidende productietechnieken

Luchtdicht zónder velglint

Voordat ik verder ga met mijn rijimpressie van de Mavic Crossmax XL S, eerst even een technisch praatje. De technieken waarmee deze wielen gemaakt zijn, verdienen dat namelijk. Het meest opvallende kenmerk van de Crossmax XL S  is dat het velgbed niet is doorboord; er worden uitsluitend spaakgaten in de bínnenkant van de velg gemaakt. Het velgbed zelf, dus waar de band omheen ligt, blijft gesloten. Dat betekent je deze velgen zónder velglint tubeless kunt rijden. De spaakgaten zijn voorzien van een schroefdraad, zodat de spaken met behulp van Mavics eigen spaaknippels opgespannen kunnen worden.

Ander voordeel van deze constructie: mocht je een gebroken spaak moeten vervangen, dan hoef je de band niet van de velg te halen. Ook aan de naafkant is alles easy peasy, je hangt de spaken simpelweg in de flens. Eveneens fijn: Mavic lijkt de toleranties goed voor elkaar te hebben. Het omleggen van verschillende merken en modellen banden – Michelin Wild AM, Schwalbe Magic Mary en Big Betty – verloopt probleemloos. Band omleggen, latex ingieten, even de hiel met een bandenlichter over de velgrand wippen, oppompen met een gewone vloerpomp en klaar. De volgende dag nog lucht bijpompen? Onnodig.

Gelast, gefreesd, geanodiseerd en gelakt

De uiteinden van het velgprofiel worden aan elkaar gelast. Dat is volgens Mavic niet alleen sterker dan een verbinding met een ingeperst of verlijmd koppelstuk, maar ook luchtdicht. Dat je die lasnaad niet ziet heeft te maken met een ander Mavic-kunstje, het wegfrezen van overbodig materiaal tussen de spaken. Dat levert niet alleen een onderscheidend uiterlijk op, maar het maakt de Crossmax XL S-velg volgens Mavic lichter zónder dat dit ten koste gaat van de sterkte. Over sterkte gesproken: de velg wordt pas ná alle bewerking geanodiseerd, waardoor de bescherming beter is. Bovendien komt er over die anodisatielaag nog een slijtvaste tweecomponentencoating. Helaas gaat die niet over de stickers heen, waardoor die snel beschadigen. Dat is bij de Crossmax SL S xc-wielen die ik eerder getest heb beter.

Axiale vrijloop en slechts één spaaklengte

De Crossmax-velgen worden gespaakt rond Mavics eigen Infinity-naven. Deze zijn voorzien van industrielagers, met een platte veerring die automatisch voor de juiste lagervoorspanning zorgt. De Instant Drive 360-vrijloop op de achternaaf bestaat uit twee getande ringen die axiaal in elkaar grijpen om de trapkracht door te geven. Elk van de ringen heeft 24 tanden, wat resulteert in een vrijloophoek van 15 graden. Mijn testwielen hebben een Sram XD-drive, maar Mavic levert ook bodies voor Shimano HG en Shimano Micro Spline.

Ook als het gaat om de remschijfmontage kun je kiezen. Centerlock-montage, zoals op mijn testwielen, of klassiek met zes gaatjes. Bij de spaken valt (gelukkig) niets te kiezen, zowel voor- als achterwiel komen met 24 platte stalen spaken die allemaal dezelfde lengte hebben. Wel zo praktisch. Mavic levert bij ieder wiel twee reservespaken plus een speciale nippelspanner.

Hoe rijden ze?

Ze zeggen “ploink!”

Voordat ik m’n rijervaring met je deel eerst even de technische staat van de wielen; die is na zo’n duizend kilometer en heel veel meer dieptemeters nog prima. Geen speling, geen slagen, geen deuken. Terwijl ze toch echt wel flink op hun falie hebben gehad, getuige ook de krasjes die hier en daar de velg sieren. Je kunt anodiseren en coaten wat je wilt, een rots is toch altijd harder. Maar los daarvan, is het enige dat in negatieve zin is opgevallen het tamelijk harde geluid dat de wielen zo en dan produceren, met name in secties met rotsen en keien. “Ploink!”, hoor je dan.

Maar behalve dat ik vind dat wielen stil horen te zijn, heb ik verder niet kunnen vaststellen dat er nadelen met deze akoestische oprispingen verbonden zijn. Bij een tussentijdse controle blijkt spaakspanning namelijk nog in orde. De tijd zal leren of dat zo blijft. Natuurlijk, je verwacht van een wielset niets minder dan probleemloze prestaties. Alleen worden deze verwachtingen, zo is helaas mijn ervaring, niet altijd waargemaakt. Mavics Crossmax XL S doet dat tot nu toe wel. Bij het maken van de foto’s blijken de lagers nog geheel spelingsloos en is de binnenkant van de vrijloop nog helemaal spik en span.

Fijne mix van stijfheid en meegaandheid

Naast de conditie van de wielen is het rijgevoel minstens zo belangrijk. Op dat vlak stellen de Crossmax XL S’en me evenmin teleur. De mix van stijfheid en meegaandheid lijkt voor mijn rijstijl en mijn gewicht – 75 kilo ‘kaal’ en 85 kilo met rugzak – precies goed. De wielen laten zich zeer precies zetten, volgen nauwkeurig mijn stuurinstructies, maar gedragen zich in secties met rotsen en wortels niet als een kogel in een flipperkast. Waar sommige andere wielen soms ongecontroleerd van rotsen en keien afketsen, houden de Crossmax XL S’en zich tamelijk voorspelbaar aan de gekozen lijn.

De vraag is natuurlijk, of je deze eigenschap op het conto van de wielen kunt schrijven. Anders gezegd: zijn de eigenschappen van wielen te isoleren van alle andere invloeden op het rijgevoel, zoals banden, vering en framestijfheid? Tsja, het gaat hier om een impressie, niet om exacte wetenschap. En ja, vooral banden spelen absoluut een veel belangrijkere rol. Toch durf ik de uitspraak wel aan dat de Crossmax XL S ‘en in ruig terrein minder onvoorspelbaar reageren dan sommige andere wielen die ik de afgelopen jaren gebruikt heb, aluminium én carbon. De Crossmax XL S ‘en hebben een bepaalde mate van meegaandheid en souplesse over zich, die niet ten koste lijkt te gaan van de stijfheid en stuurprecisie.

Conclusie

Het is natuurlijk overdreven te stellen dat er bijna net zoveel verschillende wielen te koop zijn als dat er water in de zee zit, maar veel scheelt het niet. En dat maakt het aanschaffen van een nieuwe  set niet bepaald makkelijk. Zoek je een paar stevige en brede trailbikewielen rond 900 euro – het prijspunt waarop Mavic met de Crossmax XL S opereert – dan kan ik deze wielen absoluut aanbevelen. Ze zijn relatief licht, sterk, stijf en bovengemiddeld comfortabel en meegaand. Daarnaast zijn ze mooi gemaakt, wat liefhebbers van techniek zal aanspreken. Alleen de merkgebonden spaken kunnen een probleem vormen. Aan de andere kant: je krijgt bij ieder wiel twee reservespaken, dus de kans dat je tijdens een Alpentrip zonder komt te zitten is tamelijk klein.

“Het is mijn ervaring dat goedkopere carbon trailbike-wielen qua rijcomfort en absorptievermogen niet kunnen tippen aan de aluminium Crossmax XL S’en. Natuurlijk, er zijn zéker carbon wielen te koop die wél over deze kwaliteiten beschikken. Maar dan moet je minstens dubbel zoveel geld meenemen.”

“Maar ze zijn niet van carbon”, hoor ik je zeggen. Ja dat klopt, maar zoals ik al eerder betoogde heb ik liever een paar hoogwaardige aluminium wielen dan een carbon instapmodel. Omdat ik er nog niet mee heb gereden, durf ik hier niet te refereren aan Mavics nieuwe carbon basismodel Crossmax XL R. Maar in het algemeen is mijn ervaring dat goedkopere carbon trailbike-wielen qua rijcomfort en absorptievermogen niet kunnen tippen aan de aluminium Crossmax XL S’en. Natuurlijk, er zijn zéker carbon wielen te koop die wél over deze kwaliteiten beschikken. Maar dan moet je minstens dubbel zoveel geld meenemen. En eerlijk gezegd geef ik dat dan liever uit aan iets anders.