Test | Van Nicholas Nootau: Titanium omnivoor met Rohloff en riem

Tekst en foto’s: Arjan Kruik

Van Nicholas Nootau: multifunctioneel of compromis?

Alhoewel Van Nicholas klinkt alsof het de veramerikaniseerde naam is van een emigrant uit de Lage Landen, is er aan dit fietsenmerk toch echt niks Amerikaans. Maar achter de merknaam die de ondernemer Jan-Willem Sintnicolaas iets meer dan twee decennia geleden verzon om zijn titanium fietsen in de markt te zetten, zat natuurlijk wel degelijk de ambitie om een internationale uitstraling te creëren. Inmiddels is Sintnicolaas niet meer betrokken bij het merk en maakt Van Nicholas deel uit van de Nederlandse Accell Group, samen met merken als Batavus, Koga, Ghost en Lapierre.

Dat het kleine Van Nicholas – fietsen van titanium zijn nou eenmaal geen massaproduct – er onder de vlag van een van ’s werelds grootste fietsbedrijven in slaagt nog steeds bikes met een geheel eigen smoelwerk neer te zetten, komt voor een belangrijk deel op het conto van Ralph Moorman. Deze bevlogen general manager zet zich al sinds 2012 met hart en ziel in voor ‘zijn’ merk. Het jongste kindje van Moorman en zijn team is de Nootau. Alhoewel deze titanium 29er met een Rohloffnaaf en riemaandrijving op het eerste gezicht een volbloed mountainbike lijkt, is het volgens Moorman veel meer dan dat.

“Uiteraard hebben we de Nootau zodanig ontworpen dat-ie goed uit de verf komt tijdens snelle ritten over Nederlandse mountainbikeroutes”, vertelt Moorman. “Maar tegelijkertijd is deze fiets erop berekend om lange tochten te maken met zware bepakking. En het was expliciet onze insteek om de Nootau bij geen van beide toepassingen aan te laten voelen als een compromis. Een tijdloos titanium frame, solide wielen en een Rohloffnaaf met aandrijfriem vormen het fundament; sterk, onderhoudsarm en extreem bedrijfszeker. Dus waar de rit ook naartoe gaat, op de Nootau kun je rekenen”, aldus Moorman.

Opbouw naar wens

Van Nicholas onderscheid zich niet alleen door het gebruikte framemateriaal van de massa, maar ook door z’n verkoopproces. Van Nicholas heeft namelijk geen fietsen op voorraad; iedere Van Nicholas wordt speciaal voor de klant opgebouwd. De gebruikte onderdelen selecteer je vooraf zelf via een online configurator. Zo kun je voor de Nootau kiezen voor een starre carbon voorvork of voor een verend exemplaar. Ook de cockpit is geheel naar wens in te stellen, met een hoog of een laag mountainbikestuur, een trekkingstuur met meerdere posities of zelfs een racebocht. Ook als het gaat om minder essentiële zaken valt er veel te kiezen. Zo biedt Van Nicholas de Rohloffnaaf in vier verschillende kleuren aan.

Ook de testfiets is dus een uniek exemplaar, met een pakket onderdelen dat ik zelf via de configurator van Van Nicholas heb samengesteld. Dat ik desondanks hieronder kritiek heb op een aantal onderdelenkeuzes, heeft ermee te maken dat je een aantal toch behoorlijk essentiële onderdelen niét zelf kunt kiezen. Zo zijn de toegepaste remmen en remschijven een vast gegeven. En ook waar er wél te kiezen valt, is die keuze niet altijd optimaal. Neem de banden: de aan te vinken banden – de Nobby Nic, Wicked Will en Smart Sam van Schwalbe – komen allemaal in een breedte van 2.6 inch. En ze zijn bovendien uitsluitend als compleet paar te selecteren. Dus twee maal Nobby Nic, twee maal Wicked Will et cetera. Terwijl ik me goed kan voorstellen dat je aan de achterkant een Wicked Will zou willen hebben en aan de voorkant een meer gripvaste Nobby Nic.

Wat dat kost, zo’n zelf samen te stellen titanium Van Nicholas? Voor de basisuitvoering van de Nootau betaal je nét geen vijfduizend euro, de testfiets komt op 5.489 euro. De meerprijs ten opzichte van het basismodel zit ‘m onder andere in een verende verende voorvork en een titanium zadelpen op de testfiets versus een star exemplaar en een aluminium zadelpen op het basismodel.

Frame

Klassieke uitstraling, mooie details

Met z’n ronde buizen oogt het titanium kader van de Nootau ronduit klassiek. Alhoewel de knikken in de onder- en zitbuis mijn smaak niet zijn – ik zie m’n framebuizen liever geheel recht –, zijn dit noodzakelijke ingrepen zijn om respectievelijk een brede 2.6 inch achterband en een verende voorvork in het frame te kunnen plaatsen. Dat het frame van de Nootau een klassieke uitstraling heeft wil niet zeggen dat het saai is. Integendeel, de yoke die de liggende achtervork met de bracket-pot verbindt is een oogstrelende stukje freeswerk en hetzelfde geldt voor het V-logo in de balhoofdbuis. Mooi!

Wat je niet ziet is dat de buizen waaruit de voordriehoek is opgebouwd een variabele wanddikte hebben om gewicht te besparen. Dus dik waar het moet en dunner waar het kan. Desondanks weegt het titanium frame in maat L toch nog zo’n 2,5 kilo. Dat relatief hoge gewicht wordt met name veroorzaakt door de toepassing van grote buisdiameters. Maar gezien het beoogde inzetbereik van de Nootau, offroad-fietsen met bepakking, kunnen wat extra stijfheid en sterkte geen kwaad. Beter iets te zwaar geconstrueerd dan te licht, zo is mijn ervaring met titanium.

Ik ben zelf namelijk ooit eigenaar geweest van een Van Nicholas 29er van de eerste generatie. Het frame van die titanium hardtail was weliswaar lekker slank en licht – net iets meer dan anderhalve kilo –, maar helaas ook zo slap als te lang gekookte spaghetti. Als ik het voorwiel een bocht in stuurde, dan ging het achterwiel bij wijze van spreken nog een tijdje rechtdoor. En na verloop van tijd zaten er bovendien de nodige deukjes in de (te) dunwandige onderbuis.

Geen ongewenste flex

Ik loop nu vooruit op m’n rij-impressie, maar de Nootau heeft dergelijke ongewenste flexibiliteit geen last. De keerzijde is dat er ook nauwelijks sprake is van gewenste flex. Was die oude Van Nicholas 29er een waar comfortwonder, bij de Nootau wordt het comfort toch echt door de verende voorvork en de volumineuze banden gegenereerd en niét door het frame, alle verhalen over de wonderbaarlijke comforteigenschappen van dit metaal ten spijt. Daarbij speelt ook mee dat Van Nicholas een zadelpen met een diameter van 31,6 millimeter heeft toepast. En die geeft nauwelijks mee. Een dunnere 27.2 millimeter pen zou op het vlak van zitcomfort zeker verbetering brengen.

Geometrie

Modern met oldschool randje

De geometrie van de Nootau heeft op een aantal punten raakvlakken met die van een gewone crosscountry-mountainbike. Maar tegelijkertijd zijn er ook waarden die afwijken van de huidige norm voor xc-bikes en meer reisfiets-achtig zijn. Om even met de reisfietsinvloeden te beginnen: het meest in het oog springend is de lange liggende achtervork. Die meet maar liefst 465 millimeter. Ter vergelijking: bij reguliere mountainbikes is die lengte zo’n 430 millimeter. Maar voor een fiets waar je zware tassen aan moet kunnen hangen is een lange achterdriehoek helemaal niet zo gek. De in bepaalde opzichten met de Nootau vergelijkbare Idworx oPinion BLT waarmee we een paar jaar terug op pad zijn geweest, is aan de achterkant zelfs nóg langer.

Volgens Van Nicholas is die achterkant zo lang om ruimte te bieden aan de 2.6 inch brede banden, maar dat is niet het enige. Er is ook lengte nodig om te voorkomen dat de hielen van je schoenen in contact komen met de tassen die aan de bagagedrager hangen. En dan is er nog het aspect stabiliteit: een lange achtertrein levert een lange wielbasis op. En een lange wielbasis is koersvaster, al helemaal als je zoals Van Nicholas de balhoofdbuis op een relatief luie 68,5 graden zet. In onze framemaat L levert dat een wielbasis van 1.155 millimeter op. Ook de relatief laag geplaatste trapas – 70 millimeter lager dan de denkbeeldige lijn door de wielassen – draagt bij aan de stabiliteit.

Comfortabel zitten

Zijn die balhoofdbuishoek en trapaspositie helemaal van nu, een aantal andere maten is redelijk oldschool. Zoals een reach van slechts 420 millimeter in onze framemaat L. Maar staar je daar niet op blind; de bovenbuis is met 604 millimeter allesbehalve kort, dus krap is het aan boord van de Nootau zeker niet. Maar let wel op als je lange benen hebt; de zitbuis is geknikt, waardoor de daadwerkelijke hoek van de zitbuis en de hoek die in de geometrietabel wordt weergegeven niet overeenkomen. Die laatste is 73,7 graden, wat op zich prima is. Echter, zodra je het zadel hoger dan het stuur gaat plaatsen wordt die hoek vanwege de geknikte zitbuis vlakker.

De lange balhoofdbuis – 140 millimeter in framemaat L – is een echt reisfiets-dingetje. Zeker in combinatie met het omhoog gebogen stuur dat ik in de configurator heb aangeklikt, levert dat een redelijk rechte, relatief ontspannen zit op. En dat is precies de bedoeling. Voor wie met z’n kin op de voorband wil door het bos wil boenderen heeft Van Nicholas geschiktere modellen in z’n gamma.

Onderdelen en afmontage

Rohloff Speedhub 500/14

Zonder het frame van deze Van Nicholas tekort te willen doen, is de Rohloff Speedhub wel het meest spraakmakende onderdeel. Althans, dát was waar iedereen die erop gereden heeft als eerste over begon. Rijders die nog nooit met Rohloff gereden hadden, waren er in eerste instantie nauwelijks enthousiast over. Begrijpelijk: een Rohloffnaaf schakelt nou eenmaal anders dan een derailleursysteem. Dat begint al met het wisselen van versnelling. In plaats van drukken moet je draaien. Vervolgens is er het gegeven dat je met een Rohloffnaaf minder goed onder last kunt schakelen. Als je een lichtere of zwaardere versnelling kiest, moet je heel even de druk van de pedalen halen. En dan is er nog het geluid dat de naaf maakt, met name de zevende versnelling, als in het binnenwerk de meeste tandwieltjes op elkaar ingrijpen.

Maakt dat de Rohloffnaaf inferieur aan een derailleursysteem? Zeker niet. Want de Rohloff kan dingen die een derailleur niet kan. Zoals schakelen als je niet trapt. Of een hele trits verzetten in één keer op- en afschakelen. De meeste bezwaren zijn bovendien niet meer dan een kwestie van wennen. Ik spreek uit ervaring, want ik heb zelf een paar jaar een mountainbike met Rohloffnaaf gehad. Draaien om te schakelen? Dat went. Even de druk van de pedalen halen bij schakelen? Went ook. Alleen het duidelijk hoorbare malen van de naaf in de zevende versnelling blijft irritant.

Maar goed, waarom zou je zoveel moeite doen om te wennen aan een versnellingsnaaf, die bovendien ook nog eens zo’n 1,8 kilo weegt? Het antwoord: hij gaat minimaal 60 duizend kilometer mee. En met de Gates-aandrijfriem van trap je zomaar 10 duizend of meer kilometers weg voordat-ie aan vervanging toe is. Moet je eens met een derailleursysteem proberen. Maar let wel op: een Rohloff-met-riem-aandrijflijn is weliswaar onderhoudsárm, maar niet onderhoudsvríj. Smeren van de riem is niet nodig, schoonmaken wel.

Wielen en banden: degelijk maar zwaar

Bij de roterende massa staan beide identiteiten van de Nootau – mountainbike en reisfiets – het meest op gespannen voet met elkaar. Immers, op een mountainbike wil je de wielen en banden het liefst zo licht mogelijk hebben. En op een reisfiets juist zo sterk mogelijk. De keus is duidelijk op het laatste gevallen. Dat ligt voornamelijk aan de velgen: toen ik de fiets samenstelde waren alleen Andra 29’s van Ryde beschikbaar. Deze vrachtfietsvelgen zijn weliswaar vrijgegeven voor een asdruk van 150 kilo per wiel, maar daar staat tegenover dat ze ruim negenhonderd gram per stuk wegen! Het alternatief is een set U 663-velgen van DT Swiss, die per stuk een gram of tweehonderd lichter zijn. De velgen zijn met 36 stalen spaken van Sapim verbonden met de naven.

Op die zware wielen zijn ook nog eens zware banden gelegd: Smart Sams van Schwalbe met een breedte van 2.6 inch. Niet het huidige model, maar van de vorige generatie, met een dubbele laag nylon onder het loopvlak ter bescherming tegen lekrijden. Per stuk wegen deze rubbers meer dan een kilo. Al met al komt het voorwiel op 2,7 en het achterwiel op 4,4 kilo. Comfortabel zijn die Smart Sams vanwege hun grote volume wel. En vanwege het profiel met een ononderbroken rij noppen in midden van het loopvlak en vrijstaande noppen aan de zijkant voelen ze zich thuis op zowel harde als onverharde ondergronden.

Remmen en de rest

Als je de Nootau online samenstelt kun je een starre carbon voorvork of een verende exemplaar in de balhoofdbuis laten steken. Die eerste is lekker licht en biedt bovendien de mogelijkheid een lowrider te monteren. Maar aangezien m’n gewrichten al de nodige slijtage laten zien, heb ik de verende voorvork aangevinkt. De extra kilo die dit rijcomfort me kost neem ik op de koop toe. De vork van dienst is een Rockshox Reba met 100 millimeter veerweg. De luchtveer en de demper in deze vork zijn weliswaar niet the latest and greatest, maar zolang de trail niet te heftig is doet-ie z’n werk prima.

Net als de voorvork kom je ook de op de Nootau gemonteerde remmen maar zelden tegen. Het betreft Shimano XT’s in de trekkingfiets-uitvoering, met lange drievingerremgrepen en zónder Servo Wave-mechaniek. Bij Servo Wave, dat je wél vindt op de mountainbikeremhendels uit de XT groep, gaan de remblokjes dankzij een hefboommechanisme extra snel naar naar de schijf toe en neem de druk vervolgens toe. Omdat de speciale XT-remhendels op de Nootau dat mechanisme niet hebben, is het remgevoel veel meer lineair. De stopkracht daarentegen is minstens zo goed, met dank aan de grotere hefboom van de lange drievingerhendel.

Vertragen doen deze ongewone XT-remmen dus prima. Maar de keuze van de remschijven is wel wat vreemd. Of meer precies: de keuze van de achterste remschijf. Want het kleine 160 millimeter Rohloff-schijfje is toch écht te klein voor een fiets die bedoeld is voor het rijden van offroad-tochten met bepakking. Gevaarlijk klein zelfs, voor je het weet raakt de boel oververhit. Wat dat betreft maakt Van Nicholas met de Shimano-schijf de voorkant wél de juiste keuze: niet alleen is deze groter, ook is de hier toegepaste Ice-tec sandwichconstructie bovengemiddeld goed in het afvoeren van warmte, zo is onze ervaring.

Hoe rijdt de Van Nicholas Nootau?

Als mountainbike

Aangezien Van Nicholas de Nootau neerzet als een do-it-all avonturenfiets heb ik geprobeerd uit te vinden hoe deze titanium tweewieler zich onder verschillende omstandigheden houdt. Dus van de wekelijkse mountainbikeritten met de maten tot solotochten met tassen over onverharde wegen en paden. Eerst maar even die mountainbikeritten. Op ons vaste singletrack-parkoers rijdt de Nootau best fijn. Natuurlijk, vanwege de lange achterkant trek je het voorwiel minder makkelijk omhoog om plassen of wortels te ontwijken. Maar dankzij diezelfde lange achtertrein klimt deze titanium offroad-machine als een malle. Een voorwiel dat in steile secties een eigen leven gaat leiden? Niet bij de Nootau. Ook de stuureigenschappen zijn in orde. De fiets volgt nauwkeurig de ingezette lijn, waarbij de grip mooi over beide wielen is verdeeld. En ondanks dat de Smart Sams geen volbloed mountainbikebanden zijn, is de grip heel erg goed.

Toch is mountainbiken op de Nootau geen onverdeeld genoegen, zeker niet als je in een groepje rijdt. Het gewicht van met name de wielen is dermate hoog, dat je je fietsmaatjes al na een paar honderd meter moet laten gaan. Ook sturen ze merkbaar minder snel en direct. Zelfs de sterkste rijder in mijn vaste ploegje moet op de Nootau uiteindelijk lossen. Alhoewel de eindsnelheid op zich acceptabel is, doen de vele korte klimmetjes en de versnellingen na bochten ook hem uiteindelijk de das om. Dat klinkt negatief en dat is het ook. Maar aan de andere kant is dat gebrek aan snelheid op de ritten die ik solo rij geen enkel bezwaar. Zonder de druk van een voortjakkerend ploegje, zijn het vooral de stuureigenschappen die m’n fietsbeleving bepalen. En die zijn ronduit fijn.

Desondanks: als de Van Nicholas Nootau mijn eigen bike was zou ik een paar lichtere rubbers omleggen. Een halve kilo heb je zo bespaard. En nog meer als je de butyl binnenbanden vervangt voor lichtere exemplaren van thermoplastisch polyurethaan (de Ryde Andra 29-velgen zijn volgens de fabrikant niet geschikt voor tubeless-montage)

Als offroad-reisfiets

Als de Nootau als offroad-reisfiets wordt ingezet blijkt het hoge gewicht van de fiets in het algemeen en dat van de roterende massa in het bijzonder ineens veel minder een bezwaar. Zo heel erg gek is dat niet: met twee volle tassen op de bagagedrager en een flinke tas aan het stuur neemt niet alleen de totale gewicht toe, maar verandert tevens de verdeling van dat gewicht. Waar dat bij veel normale mountainbikes resulteert in onbalans en nerveuze stuureigenschappen, daar torst de Nootau stoïcijns z’n zware last. Hier betalen het stijve frame en de dito wielen zich duidelijk uit. En ook de wat ongewone geometrie valt dan op z’n plaats. De lange achterbrug, de luie balhoofdbuishoek, de lange balhoofdbuis, de laaggeplaatste bracket; als je met bepakking onderweg bent merk je dat die niet zomaar uit de lucht zijn komen vallen.

Zoals ik hierboven al schreef: het mythische comfort van titanium moet je met een flinke korrel zout nemen. Maar de volumineuze 2.6 inch banden zijn wel degelijk veel comfortabeler dan smallere exemplaren. Combineer je dat met de ontspannen, relatief rechte zitpositie en je snapt dat je het op het zadel van de Nootau goed toeven is. Natuurlijk, als je tassen aan de Nootau hangt, blijven de zware wielen en banden een beperking als je snel wilt accelereren. Maar hey, een fietsreis is geen wedstrijd. Wie gewoon rustig de pedalen laat rondgaan, komt overal boven.

Conclusie

Horses for courses. Regelmatige halen we deze Engelse uitspraak van stal. En ja, het is bijna altijd zo dat een specialistische fiets in zijn specifieke vakgebied beter presteert dan een meer universele soortgenoot. Maar toch heb ik een zwak voor fietsen die meer zijn dan een one-trick-pony. Fietsen waarmee je lekker buiten de lijntjes kunt kleuren, die zich niks aantrekken van labels. De titanium Nootau van Van Nicholas is zo’n fiets. Mountainbiken, gravelen, toeren en reizen, het kan allemaal. Uiteraard is de Nootau in geen enkele van deze disciplines een uitblinker. Maar behelpen is het ook niet. Dat wil zeggen, als je geen haast hebt. De nadrukkelijke focus op maximale sterkte die de testfiets kenmerkt, resulteert als gevolg van het gewicht dat daarmee gepaard gaat in een verminderde levendigheid en dynamiek.

“Ik heb ik zwak voor fietsen waarmee je lekker buiten de lijntjes kunt kleuren, die zich niks aantrekken van labels. De titanium Nootau van Van Nicholas is zo’n fiets. Mountainbiken, gravelen, toeren en reizen, het kan allemaal.”

Zodra je met tassen op pad gaat verandert dat nadeel in een voordeel. Natuurlijk, minder massa is altijd fijner. Maar voor wie met bagage fietst staan sterkte en stijfheid voorop. En op dat vlak kan je op het frame en de wielen van deze titanium Van Nicholas Nootau rekenen. Maakt dat het de ideale offroad-reisfiets? Dat hangt ervan af wat je ervan verwacht. De eerder genoemde oPinion BLT van Idworx is met z’n spatborden, permanente verlichting en achterstandaard nog net wat praktischer. Maar daar staat tegenover dat ik met die Idworx niet zo snel het mountainbikerondje op de Utrechtse Heuvelrug zou rijden. Met de Nootau is dat geen enkel probleem. Maar neem dan wat extra reepjes mee, want je moet wel iets harder trappen…

Reactie van Van Nicolas

“Goede, opbouwende kritiek, met name voor wat betreft de bandenkeuze en het formaat van de remschijven. We gaan hier zo snel mogelijk mee aan de slag. Hou dus onze online configurator in de gaten.”

Van Nicholas Nootau | Prijs, specificaties en geometrie

Onderdelen, gewicht en prijs

Frame	3AL/2.5V titanium
Vork	Rockshox Reba RL, Solo Air, Motion Control-demper, 100 mm veerweg
Versnellingsnaaf	Rohloff Speedhub 500/14
Schakelaar	Rohloff, 14-speed
Crankset	Gates/FSA Megaexo, 170 mm, 46t
Krans	Gates Centertrack, 22t
Riem	Gates Centertrack
Remmen	Shimano XT BR-M8100
Remschijven (v/a)	Shimano XT RT-MT800/Rohloff Speedhub, 180/160 mm
Velgen	Ryde Andra 29, aluminium, 29 mm binnenbreedte, 36 spaken
Naaf (voor)	Shimano XT HB-M8110-B
Voorband	Schwalbe Smart Sam, Addix-compound, DD, RaceGuard, 29 x 2.6″
Achterband	Schwalbe Smart Sam, Addix-compound, DD, RaceGuard, 29 x 2.6″
Stuur	VNT Alloy, 700 mm breed
Stuurpen	VNT Alloy, 70 mm lang
Zadel	Fizik Terra Argo X3
Zadelpen	3Al/2.5V titanium, Ø 30,9 mm
Gewicht	15,3 kg (framemaat L)
Maximaal systeemgewicht	130 kg
Prijs	€ 5.489 (vanaf € 5.000)
Garantie	Levenslange garantie op het frame voor de eerste eigenaar

Geometrie

Website fabrikant: vannicholas.com