Tekst: Sebastiaan Kruik // Foto’s: Arjan Kruik
Gravelen zonder compromissen?
Toen de Specialized Diverge 4 de redactie kwam binnenrollen, realiseerde ik me dat deze gravelbike zich in een tijdbestek van slechts tien jaar heeft ontwikkeld van enigszins aangepaste racefiets tot volwaardige offroad-machine. Check de oer-Diverge uit 2015 maar even. Profielloze dertig-millimeter-bandjes, 2×11-aandrijflijn met vooraan een dubbel met 52/36 en aan de achterkant een 11/32-cassette, 140-millimeter-remschijf achteraan, honderd centimeter wielbasis… niet bepaald een fiets waarmee je graag het gebaande pad verlaat.
En dan de vierde generatie van deze fiets waarmee ik de afgelopen weken op pad ben geweest. Het contrast kan haast niet groter zijn. Geprofileerde 45-millimeter-banden met ruimte voor nog breder, een breedbandige 1×12-aandrijflijn met échte klimverzetten, effectieve schijfremmen, een wielbasis van 104 centimeter. En dan zijn er als kers op de taart nog een verende stuur- en zadelpen die effectief de scherpe kantjes uit de ondergrond wegnemen.
Natuurlijk, de verschillen tussen de in 2021 geïntroduceerde Diverge 3 (test hier) en de nieuwe Diverge 4 (introductie hier) zijn minder prominent. Maar ze zijn er wel en ze doen er bovendien ook écht toe. Ik neem ze hieronder even met je door.
Specialized Diverge 4 : programma en prijzen
Met de nieuwe Diverge 4 pakt Specialized veel groter uit dan met het voorgaande model. Stopte de Diverge-collectie voorheen bij 6.300 euro, nu kan je er tot maar liefst 9.999 euro aan uitgeven. Dat komt door de Diverge Pro LTD met Sram Red XPLR, die nu als topmodel boven de Expert-uitvoeringen is geplaatst. En dan is er naast de de Diverge Pro LTD ook nog een ‘gewone’ Diverge Pro, met Sram Force XPLR, die op 7.999 euro komt.
Ook van de Expert-uitvoeringen zijn er twee: eentje met Shimano GRX Di2 à 6.499 – de fiets die we getest hebben – en een variant van 6.299 euro met Sram Rival XPLR. Daaronder komen een Diverge Comp met Sram Apex AXS en een Diverge Sport met GRX 600, die respectievelijk 4.499 euro en 3.499 euro kosten.
Naast de carbon uitvoeringen van de Diverge 4 zijn er tevens twee aluminium modellen. De Diverge Comp Alloy met Sram Apex komt op 2.799 euro, een Diverge Sport Alloy met Shimano Cues haal je voor 2.299 euro in huis. Net als de carbon-uitvoeringen zijn ook de aluminium-varianten uitgerust met Future Shock en een kofferbakje in de onderbuis. Carbon of aluminium, in beide gevallen zijn zes verschillende maten, beginnend bij 49 en eindigend bij 61. Jammer voor lange mensen: de 64 is er niet meer.
Wat er straks ook niet meer is: de dubbelgeveerde Diverge STR. Wegens gebrek aan belangstelling verdwijnt die uit de collectie.
Meer info op specialized.com
Frame en vork
Specialized doet niet mee aan de trend om nieuwe gravelfietsen een aero voorkomen te geven. In dat opzicht is de Diverge 4 dus wat ‘ouderwets’: geen in de windtunnel geoptimaliseerd frame, wel relatief lage velgen, een breed stuur, een zadelpen met setback en niet te vergeten kabels die buitenom het frame ingaan. Frame en vork zijn bovendien rondom royaal uitgerust met nokjes voor het monteren van bidonhouders, bagagedragers, spatborden en tasjes. En ook op framebescherming is niet bezuinigd. Oftewel: Diverge 4 is een echte gravelbike en zeker geen gravelracer.
Dat wil niet zeggen dat de Amerikaanse constructeur niet z’n best heeft gedaan om een lichtgewicht geheel neer te zetten. Het carbon frame van de Diverge 4 komt volgens Specialized op zo’n 1.150 gram. Onze testfiets, de Diverge 4 Expert in maat 54, komt daarmee op een totaalgewicht van 8,75 kilo. En dat is een knappe prestatie, want in navolging van het vorige model is ook in de onderbuis van de Diverge 4 een bagageluikje aangebracht. En zulke gadgets voegen altijd extra gewicht toe. Nieuw: omdat bij de Diverge 4 de opening groter is en het luikje bovendien makkelijker te openen en te sluiten is, maak je er nu sneller gebruik van.
Af fabriek zijn er 45 millimeter brede banden in de Diverge 4 gestoken, maar frame en vork bieden officieel plaats aan rubbers tot 50 millimeter. Of zelfs 55 millimeter, maar dan is de marge tussen band en frame wel wat geringer dan de zes millimeter die de ISO-normering voorschrijft. Om de extra ruimte te realiseren – in de Diverge 3 paste maximaal ‘maar’ 47 millimeter – is de liggende achtervork een paar millimeter verlengd. Daarnaast is de liggende achtervork ter hoogte van de kettingbladen zeer smal gehouden. Bijzonder: om toch voldoende sterkte te waarborgen, is deze sectie niet hol maar massief.
Future Shock-voorvering
De Future Shock aan de voorkant van de Diverge 4 draagt in niet onbelangrijke mate bij aan de beleving. Het gaat hier dus niet om een verende voorvork, maar om een verende stuurpen. Specialized is van mening dat op lichtgewicht gravelfietsen als de Diverge het afveren van alleen de berijder volstaat. Om dat te bewerkstelligen kunnen de stuurpen (en het daaraan gemonteerde stuur) veren op een in de stuurbuis ondergebrachte spiraalveer. Deze komt in drie hardheden, op framemaat 54 is af fabriek de middelste hardheid gemonteerd.
De Future Shock-vering levert twee centimeter veerweg, waarbij een hydraulische demper de veerbeweging in toom houdt. Is deze demper op de duurste uitvoeringen van de Diverge met een draaiknop bovenop de vorkbuis in te stellen, bij de Diverge Expert is de mate van demping een vast gegeven. Dat betekent tevens, dat de vering niet blokkeerbaar is. In de praktijk heb ik dat niet als een gemis ervaren.
Je zou zeggen dat een gravelbike met alleen vering aan de voorkant niet in balans is. Maar gelukkig is-ie dat wel, met dank aan de speciale carbon zadelpen. Door te spelen met verschillende vezelsoorten, de vezelrichting en de laagdikte, heeft Specialized de zadelpen zodanig kunnen tunen dat deze meegeeft zodra het achterwiel een oneffenheid raakt. Marketing? Je zou denken van wel, maar in de praktijk fungeert de Roval Terra-zadelpen echt verbazingwekkend goed. Dankzij het doorbuigen van de pen voelen voor- en achterkant van de fiets harmonieus aan.
Geometrie en zitpositie
Nog meer dan bij de Diverge 3 hebben de ontwerpers gepoogd om in de Diverge 4 een aantal lastig te combineren eigenschappen samen te brengen. Eigenschappen als controle en comfort aan de ene kant en levendigheid, snelheid en efficiëntie aan de andere. Daartoe is de Diverge 4 iets langer, lager en luier dan z’n voorganger gemaakt. Met nadruk op ‘iets’, want groot zijn de aanpassingen niet. Desondanks zorgen ze ervoor, dat de nieuwe Diverge nóg meer vertrouwen wekt.
Een bovenbuis van 556 millimeter bij framemaat 54 levert in combinatie met een stuur met een korte reach een zwaartepunt op dat prettig centraal in de fiets zit. Met 85 millimeter – 5 millimeter meer dan bij de oude Diverge – staat de trapas nu ruim een centimeter lager dan bij veel andere gravelbikes, wat betekent het zwaartepunt nóg meer tussen de wielen ligt. Ook dat komt de stabiliteit ten goede. Onder andere dankzij de relatief steile balhoofdhoek, de korte achterbrug en de ook niet echte lange wielbasis – respectievelijk 71 graden, 430 millimeter en 1.031 millimeter – biedt Diverge 4 toch een scherp stuurgedrag.
De balhoofdbuis lijkt met 116 millimeter extreem kort, maar de praktijk is anders. Immers, de 20 millimeter van de Future Shock-vering plus de rubber afsluitkap komen daar nog bovenop. En dan is er nog het omhoog gebogen stuur, dat de handen nog verder omhoog brengt. Als je een beuker bent die per se z’n rug horizontaal wil hebben, dan kan je beter naar een andere gravelbike kijken. Voor ieder ander geldt dat de zitpositie van de Diverge 4 een prettige mix biedt van comfort en effectiviteit. Oftewel: dit is een gravelfiets waarop je het lang kunt uithouden.
Hoe rijdt-ie?
Opstappen, trappen en genieten, dat is hoe ik de Diverge 4 al bij de eerste testrit ervaar. Deze gravelbike is volledig in balans. Ja, dat ligt natuurlijk ook aan het feit dat de 54 mij erg goed past. Niet te hoog en niet te laag, niet te kort en niet te lang. Maar ik zou aan de inspanningen van de Specialized-constructeurs onvoldoende recht doen, als ik mijn positieve rijervaring alleen maar aan de juiste maatvoering zou toeschrijven. Er is natuurlijk meer. Zoals de vernieuwde geometrie, die veel vertrouwen schenkt in lastige offroad-secties, maar die tegelijkertijd allesbehalve log aanvoelt. Sterker: de Diverge 4 stuurt heerlijk scherp en direct.
Dat brengt me op de Future Shock-voorvering. Je zou verwachten dat die een zekere mate van vaagheid veroorzaakt. Maar dat is niet het geval. Zeker niet; de Diverge stuurt minstens zo direct als een gewone gravelbike. In steile klimmetjes die ik staand op de pedalen overmeester voelen het frame en de cockpit stijf aan en lijkt de Future Shock geen nadelige invloed te hebben.
Terwijl het systeem wel erg goed werkt; de Future Shock-voorvering opereert zo subtiel en onopvallend, dat ik regelmatig vergeet ik dat het op de fiets zit. Pas bij het raken van een dikke wortel of een diepe dwarsgeul besef ik weer dat ik met voorvering onderweg ben. De twee centimeter veerweg zijn dan te beperkt. Dito voor de speciale carbon zadelpen. Ook die is een meester in het opvangen van kleine oneffenheden, zonder nadelige bijwerking als wippen of deinen. Maar bij grove oneffenheden is het over en uit.
Wat me wel opvalt: door het bovengemiddeld hoge comfortniveau voelt de Diverge 4 soms minder snel aan dan-ie daadwerkelijk is. Gelukkig wijst m’n Garmin me op de feiten en blijk ik regelmatig juist snéller te zijn. Dat wil zeggen: offroad. Voor routes die grotendeels uit asfalt bestaan, zijn er snellere machines. Alhoewel de Diverge 4 ook dán zeker geen hekkensluiter is. Hoé goed de Diverge 4 is in het genereren van comfort blijkt als ik weer overstap op een gewone gravelbike. Een verschil van dag en nacht.
Onderdelen
Aandrijving en remmen: 12-speed Shimano GRX Di2
M’n ritten op de Diverge 4 zijn ook m’n eerste met Shimano’s nieuwe, draadloze GRX Di2-groep. Een aangename kennismaking! Shimano brengt GRX Di2 met een klassieke dubbel of met een enkel voorblad. Dat laatste is wat Specialized op de Diverge 4 Expert heeft geschroefd. En ik snap wel waarom, want dankzij de toepassing van een mountainbike-cassette uit de Shimano XT-groep is het bereik superbreed: wel 510 procent! Tegelijkertijd heb je de gebruiksvriendelijkheid van een 1x-systeem. Twijfel je over 1x versus 2x? Collega Jeroen schreef onlangs een boeiend achtergrondartikel over. Echt het lezen waard.
Goed, Shimano GRX Di2 1×12 dus. Ik ben er fan van. Gedurende de gehele testduur heb ik er nul problemen mee gehad. Klikken, schakelen, klaar, iedere keer weer. De rubber grepen houden lekker vast, de schakelhendels zijn goed bereikbaar en het schakelgevoel is prettig. Beter dan een mechanische GRX-groep? Dat zou ik niet durven zeggen. Maar fijn is GRX Di2 zeker!
M’n enthousiasme voor de aandrijflijn geldt niet in dezelfde mate de GRX-remmen. Wellicht zijn de remmen van de testfiets vooraf niet goed ingeremd, wellicht is het telkens te nat en te koud, maar hoe dan ook slagen deze remmen er deze keer niet in om me te overtuigen als het gaat om pure stopkracht.
Wielen en banden: Roval en Specialized
Die wielen van de Diverge 4 Expert zijn opgebouwd met carbon velgen van Roval rond 370-naven van DT Swiss. De hoogte van de velg bedraagt 32 millimeter, de binnenbreedte 25. Bredere gravelwielen zijn tegenwoordig geen uitzondering meer, maar de breedte van de Rovals is groot genoeg om de 45 millimeter brede banden mooi te laten vallen.
Hier gaat hier om de Specialized Tracer. Deze huismerkband onderscheidt zich door een profiel van fijne, dicht op elkaar staande nopjes. De Tracers rollen lekker stil en gevoelsmatig vrij licht. Tijdens klimmen, dalen en hard afremmen op zandige ondergronden hebben de banden veel tractie. Het profiel en het karkas geven eveneens genoeg grip en ondersteuning in de bocht. Omdat de nopjes gelijkmatig over het loopvlak verdeeld zijn, stuurt de band soepel en vloeiend in.
Het is enigszins verwarrend dat Specialized de Diverge 4 niet met bredere rubbers levert. Waarom moeite steken in een nieuw frame dat makkelijk vijftig millimeter kan hebben en dan toch maar een ietsje bredere band leveren dan bij de vorige Diverge – 42 versus 45 millimeter? Een bewuste keuze, aldus Specialized. Omdat de Future Shock-voorvering en de speciale carbon zadelpen een deel van de comforttaken van de banden hebben overgenomen, denkt het merk met 45 millimeter banden een beter compromis te kunnen bereiken. Dat wil zeggen: snel op asfalt, comfortabel en gripvast offroad.
Conclusie
Bijna twee jaar geleden stond onderaan onze test van de Specialized Diverge 3 de volgende conclusie: “De Diverge 3 rijdt makkelijk, wil vlot vooruit, is comfortabel en vergevingsgezind en wekt vertrouwen in afdalingen. Het is een gravelfiets waarop je gaat zitten en waar je je verder niet druk over hoeft te maken. Een gravelfiets waarop je langer fris blijft, zonder in te leveren op snelheid. Een gravelfiets die volledig in dienst staat van de rijder en niet andersom.” Die conclusie zou ik voor de Diverge 4 letterlijk kunnen overnemen, met als aanvullende opmerking dat de nieuwste uitvoering van de Diverge nóg meer vertrouwen wekt en nóg comfortabeler en veelzijdiger is.
Bij Velozine kraken we regelmatig kritische noten. Wat niet goed is, dat benoemen we. Maar andersom, als een fiets rondom goed is, dan steken we dat ook niet onder stoelen of banken. De nieuwe Specialized Diverge 4 Expert is zo’n rondom goede fiets. Van het lichte maar stijve frame met z’n vertrouwenwekkende geometrie en effectieve vering tot aan de functionele onderdelenkeuze; alles klopt. Als ik in de markt zou zijn voor een nieuwe gravelfiets, dan kwam deze bovenaan mijn lijstje te staan. Een praktisch beletsel is de prijs: in vergelijking met sommige concurrerende gravelbikes is die met 6.499 euro aan de hoge kant, zélfs als je de levenslange garantie op het carbon frame in je afwegingen meeneemt.
Specialized Diverge 4 Expert | Prijs, specificaties en geometrie
Onderdelen, gewicht en prijs
| Frame | FACT 9r-carbon |
| Vork | FACT-carbon met Future Shock 3.2 |
| Achterderailleur | Shimano GRX Di2 RX825, 12-speed |
| Schakelaars | Shimano GRX Di2 RX825, 1×12-speed |
| Crankset | Shimano GRX RX820, 40t, 172,5 mm |
| Cassette | Shimano Deore XT, 10-51t |
| Ketting | Shimano XT M8100 |
| Remmen | Shimano GRX 820 |
| Remschijven | Shimano CL-800, 160/160 mm (v/a) |
| Velgen | Roval Terra Carbon, 32 mm hoog, 25 mm breed (intern) |
| Wielnaven | DT Swiss 370 |
| Banden | Specialized Tracer, 700×45 |
| Stuur | Specialized Hover, 420 mm breed |
| Stuurpen | Specialized Future Stem Pro, 80 mm |
| Zadel | Specialized Body Geometry Power Expert, 143 mm breed |
| Zadelpen | Roval Terra Carbon, Ø 27,2 mm |
| Gewicht | 8,75 kg (framemaat 54) |
| Prijs | € 6.499,00 |
| Garantie | Levenslange op het frame |
| Extra | Twee jaar garantie voor tweede eigenaar (vanaf de datum van aankoop door de oorspronkelijke koper) |
Geometrie
 |
 |
Website fabrikant: specialized.com
