Routes | Trails in de Achterhoek: Montferland

Tekst en foto's: Arjan Kruik

“Man-o-man, wat liggen de bochten en glooiingen er lekker in! Links, rechts, omhoog, omlaag, links, rechts! En dan die fijne compressie in het midden van de bocht, met het roffelende geluid van de banden dat aangeeft dat de G-krachten op hun hoogst zijn. Dit hadden ze hier tien jaar geleden nog niet; echt een feestje!”

Stuwwal uit de IJstijd

Voor de mountainbikeroute in het heuvelachtige bosgebied tussen de Gelderse plaatsen Beek, ’s-Heerenberg en Zeddam worden verschillende namen gebruikt. Mountainbikeroute Bergherbos, mountainbikerouteroute Montferland of kortweg rondje Zeddam. Maar uiteindelijk gaat het om een en dezelfde route: een ronde van 26 kilometer over en langs een beboste gletsjerstuwwal uit de voorlaatste ijstijd.

“Die stuwwal heeft meerdere toppen, waarvan de Hettenheuvel met bijna 93 meter de hoogste is. Omdat de ijstijdgletsjers natuurlijk geen benul hebben van landsgrenzen, gaat de Montferlandse stuwwal aan de andere kant van de A3, in Duitsland, gewoon verder.”

Die stuwwal heeft meerdere toppen, waarvan de Hettenheuvel met bijna 93 meter de hoogste is. Omdat de ijstijdgletsjers natuurlijk geen benul hebben van landsgrenzen, gaat de Montferlandse stuwwal aan de andere kant van de A3, in Duitsland, gewoon verder. Ze noemen dat stuk stuwwal daar de Eltenberg en hij komt daar tot een hoogte van ruim 82 meter. Grappig Wiki-feitje: in de nasleep van de oorlog kwam de Eltenberg in 1949 bij Nederland. Waarna we de berg en het gelijknamige dorp in 1963 voor, omgerekend naar de huidige waarde, 850 miljoen euro weer terug verkochten aan de Duitsers.

Lunchride met ex-wielerprof

Nieuw is de mountainbikeroute van Montferland voor mij niet. In 2009 was ik er ook al eens, toen Specialized nog z’n hoofdkantoor had in ’s-Heerenberg, aan de voet van de 66 meter hoge Montferland-heuvel. De toen kersverse marketingmanager Frank van Dulmen had me tijdens een kennismakingsgesprek verteld over de befaamde lunchrides van de Specialized-medewerkers op hun thuisparkoers. En die wilde ik wel eens meemaken. Een paar keer per week in de tijd van de baas dik 300 hoogtemeters wegtrappen klinkt niet slecht, toch?

“Er is de laatste tien jaar veel veranderd; van het woord flowtrail had bijna nog niemand gehoord en als biker uit de polder was ik sowieso blij met iedere hoogtemeter omhoog of omlaag.”

Van die keer mountainbiken in het Bergherbos herinner ik me vooral nog twee dingen. Dat de ex-wielerprof Van Dulmen volledig moeiteloos zelfs de steilste klimsecties staand in de pedalen omhoog danste. En dat de eveneens steile afdalingen vol met remknippen en diep uitgesleten geulen zaten, met haakse bochten aan het eind. Of ik dat toen negatief beoordeelde? Eerder als een extra uitdaging. Er is de laatste tien jaar veel veranderd; van het woord flowtrail had bijna nog niemand gehoord en als biker uit de polder was ik sowieso blij met iedere hoogtemeter omhoog of omlaag, geulen en haakse bochten of niet. Maar naar de huidige maatstaven was de toenmalige mtb-route natuurlijk nogal oldskool.

Renovatie met beleid

De mountainbikeroute van Montferland was dus wel aan een vernieuwing toe, ook al omdat sommige secties te modderig werden. Tijd voor het inhuren van een vakman. Tijd dus voor Patrick Jansen. Deze gelauwerde trailbouwer kreeg van beheerders Natuurmonumenten en Stichting Huis Bergh de opdracht mee het parkoers te renoveren, zonder het bestaande karakter verloren te laten gaan. Anders gezegd: het moest géén slingerparkoers à la Amerongen of Leersum worden.

“Als Frank, Sebastiaan en ik op een mooie herfstochtend bij het Zeddamse Berc Bike Studio Café, een van de startpunten, vertrekken, lijkt er in eerste instantie in ruim tien jaar niks veranderd.”

Gelukt? Als Frank, Sebastiaan en ik op een mooie herfstochtend bij het Zeddamse Berc Bike Studio Café, één van de officiële startpunten, vertrekken, lijkt er in eerste instantie in ruim tien jaar niks veranderd. Niet dat Frank en Sebastiaan dat opmerken; in tegenstelling tot mij zijn zij hier voor het eerst. Maar ik kan een lichte teleurstelling niet onderdrukken. Het bos is in deze tijd van het jaar natuurlijk prachtig en de route ligt er strak en droog bij. Maar of Patrick en zijn graafteam hier ooit een spade in de grond gestoken hebben? Het lijkt er niet op. Waar zijn de singletracks?

Sublieme bochten

Als snel blijkt dat ik te ongeduldig geweest ben. Op de flanken van de Hettenheuvel worden we verrast door een schandalig lekkere slingersectie. Man-o-man, wat liggen de bochten en glooiingen er lekker in! Links, rechts, omhoog, omlaag, links, rechts! En dan die fijne compressie in het midden van de bocht, met het roffelende geluid van de banden dat aangeeft dat de G-krachten op hun hoogst zijn. Dit hadden ze hier tien jaar geleden nog niet; echt een feestje! Ook Teddy, Franks traildog, heeft het helemaal naar zijn zin. Het harige bolletje-op-pootjes rent onvermoeibaar achter zijn baasje aan.

“Om weer positieve hoogtemeters te verzamelen volgt de route vervolgens een klassiek pad dat waarschijnlijk ook al in de oude route zat. Waarna, eenmaal boven, het singletrackfeest weer van voren af aan begint.”

Om weer positieve hoogtemeters te verzamelen volgt de route vervolgens een klassiek breed pad dat waarschijnlijk ook al in de oude route zat. Waarna, eenmaal boven, het singletrackfeest weer van voren af aan begint. Zo slalommen we langs de flanken van de Hettenheuvel en de Keurvorstenheuvel richting Beek. Omhoog via bestaande oldskool secties, omlaag via kronkelende newskool paadjes. Op de toppen komen we trouwens niet. Op het routekaartje onderaan dit verhaal kun je het goed zien; het parkoers loopt niet óver de heuvels, maar eromheen. Desondanks verteren we genoeg hoogtemeters.

Boerenuitsmijter en hondenbrokken

Al dat fietsen maakt hongerig en dorstig. Bij Beek, zo’n beetje halverwege de ronde, buigen we daarom van de route af, op zoek naar een terras. Zodra we Beek binnenrollen rijden we ertegenaan. En er is ook nog een tafeltje vrij. Wij nemen een boerenuitsmijter, Teddy krijgt een bak vers water en lekkere brokken. Service van de zaak, netjes! Terwijl we alle vier aan het smikkelen zijn bespreken we onze indruk van de route tot dusverre.

“Frank: ‘De padenmix op mountainbikeroute Zeddam is super. Omlaag via supergoed aangelegde singletracks en beklimmingen of verbindingssecties via gewone paden. Ik vind dat leuker dan alléén maar singletracks.’”

“De padenmix op deze mountainbikeroute is super”, vindt Frank. “Omlaag via supergoed aangelegde singletracks en beklimmingen of verbindingssecties via gewone paden. Niet iedereen zal het met me eens zijn, maar ik vind dat fijner dan alléén maar singletracks. Op die rechte stukken kan je veel beter van de omgeving genieten of gewoon een beetje met elkaar kletsen. Op pure singletrackroutes kan dat niet, daar moet je continue 100% scherp zijn.” Ik kan me daar eigenlijk wel in vinden. Met als toevoeging dat de geulen, remknippen en worteltapijten die ik me van mijn vorige bezoek herinner, allemaal verdwenen zijn.

De tweede helft: het hoogste punt

Het beeld dat Frank schetst blijft ook in de tweede helft van onze ronde over mountainbikeroute Montferland overeind. Veel klassieke stukken, afgewisseld met nieuwe singletracksecties. Alhoewel ze in dit deel – helaas – niet meer zo spectaculair zijn als die in de eerste helft. Maar goed, sommige trails zijn daar echt next level. Daar staat bovendien tegenover dat we nu het hoogste punt van de ronde bereiken, de 82 meter hoge Hulzenberg, met bovenop een uitkijktoren. Vanaf daar kun je 360 graden in de rondte kijken, inclusief uitzicht op de Eltenberg aan de Duitse kant van de grens. Je kunt er komen door op het zuidelijkste puntje van de Zeddamse route via een viaduct de A3 over te steken. Helaas liggen er geen gemarkeerde trails.

“We sluiten onze ronde door het Montferland af op dezelfde plek als waar we begonnen zijn: bij Berc Bike. Begonnen we vanmorgen met koffie, het is nu tijd voor een biertje.”

We sluiten onze ronde door het Montferland af op dezelfde plek als waar we begonnen zijn: bij Wielercafé Berc Bike. Begonnen we vanmorgen met koffie, het is nu tijd voor een biertje. Of beter; een bokbiertje van de lokale brouwer Nootsaeck. Proost! En tot snel, want dit is een rondje dat we zéker nog eens gaan doen. Misschien wel met een aansluitende bierproeverij bij Berc Bike en een nachtje slapen. Ik heb er nu al zin in!

Nawoord

Dit is deel twee in een serie van drie verhalen over de mountainbikeroutes in de Gelderse Achterhoek. Eerder brachten we een verhaal over de vernieuwde routes in de Graafschap, een artikel over de eveneens nieuwe route rond Winterswijk heb je nog van ons tegoed.

Eerder gepubliceerd op 14 november 2021