Sram vernieuwt Force en Rival AXS: 2×12-speed en 1×13-speed XPLR

Sram-hierarchie: Red boven alles, maar Force blijft sweet-spot – Rival schuift dichterbij

Met de introductie van z’n nieuwe Red AXS liet Sram eerder al zien waar het merk naartoe wil: “Ja we brengen je groepen met voorderailleurs, maar eigenlijk zien we meer in onze 1×13-speed.” Zoiets althans. Want nee, Sram zegt dat niet op deze manier hardop. Maar zelfs Stevie Wonder kan zien dat dit éigenlijk is wat Sram voor ogen heeft. En als je dit jaar enkele voorjaarsklassiekers hebt bekeken, heb je ook al opgemaakt dat Sram het niet bij wensdenken alleen houdt, er daadwerkelijk op inzet, met onder meer Mads Pedersen die met Red AXS 1×13 in de klassieker Gent-Wevelgem naar een overwinning reed.

Nu komt Sram met een grondige update aan Force en Rival AXS, de groepen onder de topgroep Red. Deze laatste mag dan met z’n exotische materialen, verregaande gewichtsreductie en keramische lagers misschien het uithangbord zijn, maar is ook een gigantische aanslag op je portemonnee. De Red XPLR 13-speed kost niet minder dan 3.800 euro en is daarmee niet voor iedereen weggelegd. Force AXS is traditioneel het sweet-spot-pakket: gepositioneerd onder Red biedt Force nog altijd veel hoogwaardige carbon onderdelen. Door iets andere materialen op specifieke plekken is deze groep weliswaar iets zwaarder, maar tegelijkertijd een stuk vriendelijker geprijsd. Met de verjongingskuur die Sram nu toepast wordt Force AXS mogelijk zelfs nóg aantrekkelijker. Tegelijkertijd schuift de Rival AXS dichter in de schaduw van Force AXS.

Compleet nieuwe rem-/schakelgrepen voor Force én Rival

Met de introductie van Red AXS 13-speed XPLR bracht Sram een compleet nieuw ontwerp voor de rem-/schakelgrepen: compacter, slanker en vooral ergonomisch beter afgestemd op een brede variatie aan handafmetingen. Maar ook de trend naar sturen met méér flare en aerodynamische zitposities. Die ontwerpfilosofie is nu grotendeels doorgetrokken naar Force en Rival AXS.

Net als bij Red zijn de grepen voor zowel Force als Rival korter, compacter en positioneer je ze onder een andere hoek ten opzichte van het stuur (lees: meer omhoog gericht). De remhendel en het scharnier zijn hoger in de greep gepositioneerd, wat zorgt voor meer hefboomwerking en dus minder handkracht voor dezelfde vertraging. Opvallend is dat de Rival-greep net als de Force-greep een carbon remhendel krijgt! Voorheen was dit ‘gewoon’ kunststof. Bij beide groepen is de reikwijdte van de remhendel instelbaar.

Belangrijk verschil tussen de nieuwe Force- en Rival-grepen is dat Force de beschikking heeft over de Bonus Button. Dit is een extra schakelaar bovenop de greep, standaard geprogrammeerd om de derailleur(s) te schakelen, maar via de AXS-app vrij te configureren. Zo kun je er ook een Reverb AXS dropper-zadelpen mee bedienen, of randapparatuur via het ANT+-protocol.

Force AXS en Rival AXS 12-speed achterderailleurs

Waar Sram vroeger, afhankelijk van de cassette, verschillende varianten van z’n derailleurs had, daar is het aanbod voor zowel Force als Rival in 2×12 nu vereenvoudigd tot één achterderailleur per groep. Daarmee dekt iedere derailleur het volledige bereik van de beschikbare cassettes af, van 10-28 tot 10-36-tands.

Beide derailleurs maken gebruik van een sleepveer. Die geeft dus spanning op de kooi en in tegengestelde richting wrijving om klapperen van de ketting te verminderen. Voor de Force-derailleur betekent dat dus een afscheid van de Orbit-vloeistofdemper die gedeeld werd met de Red-derailleur. In vergelijking met de vorige generatie zijn de derailleurs bovendien lichter geworden (in beide gevallen 12 gram).

De achterderailleurs zijn zowel geschikt voor 2×12- als 1×12-opstellingen, zolang het cassettebereik binnen de genoemde marges valt. Merk dus op dat de 10-44-tands cassette compatibiliteit van de vorige generatie is te komen vervallen. Daarvoor in de plaats komen de 13-speed XPLR-varianten, waarover verderop in dit artikel meer.

Voorderailleurs: compacter, sneller, geruislozer

De nieuwe voorderailleurs voor Force en Rival AXS bouwen voort op de Yaw-technologie die Sram al jaren toepast bij z’n 2x-weggroepen. Hierbij beweegt de parallellogram van de kooi niet zuiver in één richting, maar roteert de kooi eveneens iets. Het idee hierbij is dat de kooi daardoor beter uitgelijnd is met de betreffende kettinglijn en zodoende het aanlopen van de ketting voorkomt. Maar om sneller te schakelen zijn de kooien nu versmalt, waardoor het risico op aanlopen weer terug is. En daarom hebben de Rival en Force AXS-voorderailleurs vanaf nu dus ook een autotrim-functionaliteit. De kooi wordt nog subtiel verplaatst na een schakelactie vooraan, maar ook al naar gelang de ketting achteraan naar de uitersten van de cassette beweegt, om aanlopen alsnog te voorkomen. Ze zijn geschikt voor kettingbladcombinaties 46/33t, 48/35t en 50/37t.

Force en Rival 12-speed cassettes

Bij de cassettes bouwt Sram voort op het huidige 12-speed aanbod, maar worden de opties in samenspraak met het terugbrengen van de derailleuropties consolideerd. Zowel de Force XG-1270-cassettes als de Rival XG-1250-cassettes zijn een zogeheten ‘full pin’-constructie, waarbij de individueel gestanste kransen met pinnen onderling zijn verbonden. Bij de Force-variant is de grootste krans van aluminium (herkenbaar aan de zwarte anodisatie) en is daardoor lichter dan de Rival-pendant. Beide cassette zijn uiteraard bedoeld voor montage op een driver met een XDR-passing.

Bij Force heb je de meeste cassette opties, maar uiteraard zijn ze onderling uitwisselbaar, mocht dat qua bereik beter uitkomen:

• Force XG-1270: 10-28t, 10-30t, 10-33t, 10-36t;
• Rival XG-1250: 10-30t, 10-36t.

Bereik Force en Rival 2×12-speed

In onderstaande tabel een overzicht van het bereik dat je met elke groep kunt samenstellen. De lege plekken komen voort uit het feit dat betreffende combinatie binnen die groep niet bestaat. Maar in principe kun je natuurlijk gewoon mix en matchen tussen de groepen.

Crankstellen en vermogensmeters (2×12): carbon en aluminium en meer keuze dan ooit

Ook bij de crankstellen volgt Sram grofweg dezelfde opdeling tussen Force en Rival als bij eerdere generaties, maar met duidelijke verfijningen en vooral meer keuze in vermogensmeting. De cranks zijn er met een kettinglijn van 45 millimeter of XPLR-varianten met 47,5 millimeter voor gebruik op gravelbikes.

De carbon crankarmen bij Force zijn nieuw vormgegeven en ogen iets hoekiger dan de voorgaande generatie. Wat blijft zijn de uitgebreide vermogensmeter-opties. De crankarmen zijn beschikbaar in lengtes (al) van(af) 160 tot 175 millimeter. Daarbij heb je de keuze uit:

• Spider-gebaseerde vermogensmeter (Thread Mount): meet vermogen linker en rechter been en is als geïntegreerd kettingblad uitgevoerd in combinaties 46/33T, 48/35T en 50/37T.
• As-gebaseerde vermogensmeter: meet vermogen linker been, eenvoudiger te integreren en prijstechnisch aantrekkelijker.
• Ook zonder vermogensmeting leverbaar, later te upgraden dankzij de 8-bouts interface.

Wie liever 1x rijdt, kan kiezen voor een breed scala aan direct-mount kettingbladen van 38T tot 46T standaard, en zelfs aero-opties oplopend tot 68T, afgeleid van de Red aero-bladen.

De Rival-cranks zijn van aluminium en eveneens leverbaar in lengten van 160 tot en met 175 millimeter met standaard geïntegreerde kettingbladen 46/33T of 48/35T. Ook hier is er de mogelijkheid voor een vermogensmeter op de as met enkelzijdige meting. Rival heeft geen optie voor een spider-based powermeter.

Flattop-kettingen 12-speed, ook voor de 13-speed XPLR-groepen

Zowel bij de 2×12-speed groepen als bij de nieuwe 13-speed XPLR-opstellingen blijft Sram vasthouden aan de inmiddels bekende Flattop-ketting. Die kenmerkende vlakke bovenkant is een gevalletje: meer materiaal waar het moet en minder waar het kan. Functioneel brengt het niets; dat is anders voor de grotere rolletjes die Sram bij deze Flattop-kettingen gebruikt. De iets grotere diameter maakt dat ze iets slijtvaster zouden (moeten) zijn en de ‘loopkwaliteit’ verbeteren. En met oog op de kleinere kransen die Sram bij al z’n groepen gebruikt, is dat geen slecht idee. Immers: hoe kleiner de krans, hoe hoger de kracht in de ketting en hoe hoger (in potentie) de slijtage.

Bij de Force- en Rival-kettingen is Sram flink aan de slag gegaan met het stans-apparaat. Bij de Force-ketting zijn de binnen- én buitenschakels voorzien van een gat om gewicht te besparen. Bij de Rival-ketting zijn alleen de buitenschakels geopend. Beide kettingen zijn er in een hard-verchroomde afwerking. Bij de Force-ketting heb je bovendien ook nog de optie voor de kleur paars. Want ja, waarom ook niet..?

Sram Force en Rival XPLR AXS 1×13-speed

Met de toevoeging ‘XPLR’ zet Sram producten neer specifiek voor het gravelbiken. Aanvankelijk bleef dat bij ‘simpelweg’ een grotere cassette-optie bij de bestaande groepen. Maar met de introductie van de nieuwste Red AXS-generatie, kreeg XPLR een duidelijke eigen richting. Want waar de Red AXS groep mét voorderailleur een 12-speed-opstelling is, is Red XPLR AXS 13-speed. Maar dan wel weer gebaseerd op de 12-speed ketting (gelukkig). En introduceert Sram dus ook Force XPLR AXS en Rival XPLR AXS. En ook hier zijn beide sets uitsluitend bedoeld voor 1x-opstellingen en specifiek afgestemd op frames met UDH-opname.

Full mount in het kort

Net als bij de Transmission-derailleurs voor mountainbikes, kiest Sram er bij z’n XPLR-derailleurs ook voor de full mount-montage. Hierbij wordt de achterderailleur direct rond de as en het frame gemonteerd. Hiermee vervalt het losse derailleurpat. Dit kan alleen als het frame compatibel is, wat je herkent aan de term ‘UDH’. Frames die met de full mount-derailleurs uit de voeten kunnen, zijn namelijk via de universal derailleur hanger (UDH) óók nog gewoon compatibel met ‘normale’ derailleurs. Het voordeel van full mount is dat de derailleur altijd een perfecte uitlijning heeft en geen afstelmogelijkheden nodig heeft. Het zou ook een stuk sterker zijn en daarmee dus niet alleen nauwkeuriger schakelen, maar ook beter bestand tegen onzachtzinnige aanvaringen met wat dan ook.

Meer weten over dit concept? In ons artikel over Srams Transmission hebben we de werking en achtergrond van het full mount-principe al uitvoerig besproken.

Force XPLR AXS en Rival XPLR AXS 13-speed derailleurs

Zowel Force als Rival AXS XPLR-groep krijgen elk hun eigen achterderailleur, beide specifiek ontwikkeld voor de 13-speed XPLR-cassettes met maximaal een 46-tands krans als grootste. Je gebruikt deze opstelling exclusief in een 1x-opstelling, dus zonder voorderailleur.

Sram past bij de Force XPLR AXS-derailleur een combinatie van aluminium en carbon toe. Carbon ontbreekt bij de Rival-pendant. Bij beide versies past Sram een sterke sleepveer toe voor een hoge spanning op de kooi en wrijving in de andere richting om geklapper en aflopen van de ketting zo goed mogelijk te voorkomen.

Dankzij de robuuste parallellogramconstructie zijn de derailleurs ontworpen om klappen een stuk beter te lijf te gaan ten opzichte van meer traditionele derailleurontwerpen. Mocht er toch schade ontstaan, dan zijn alle belangrijke delen zoals de kooi inclusief de demper, derailleurwieltjes en scharnierdelen eenvoudig afzonderlijk te vervangen.

13-speed XPLR-cassettes

Het bereik bij 1×13-speed Force XPLR AXS en Rival XPLR AXS is identiek, namelijk 460 procent, voortkomende uit de 10-46-tands cassettes. Sram ging voor z’n 1x-groepen bewust naar 13-speed, om binnen het bereik simpelweg meer kleinere stappen te kunnen bieden. Die stappen zijn nu dusdanig verfijnd, dat Sram het prima vindt om er de door hun gesponsorde wielrenners mee op pad te sturen. Niettemin is de 4-5-schakeling groot, juist in een gebied waar je vaak trapt. De grotere stappen bovenin zijn dan juist weer wat logischer, voor wanneer je op je tandvlees zit tijdens het klimmen. Hoe dan ook: Sram houdt je niet tegen de XPLR-onderdelen op je racefiets te zetten. Want ook daarmee kun je exploreren, toch?

De cassettes zijn voorzien van een XDR-passing. Bij de Force XPLR XG-1371-cassette zijn de kleinste tien kransen van staal en de grootste drie van aluminium. Voor de Rival XPLR XG-1351-cassette maakt Sram alleen de grootste van aluminium, de rest is van staal. In beide gevallen zijn alle kransen onderling verbonden met pinnen.

Zoals al aangehaald bij de kettingen; deze 13-speed XPLR-cassette maken gebruik van de 12-speed Flattop-kettingen.

Paceline-remschijven en nieuwe remklauwen

Een onderbelicht punt in de persinformatie van Sram is dat de remklauwen bij Force en Rival AXS zijn vernieuwd. Ze hebben een ontwerp dat in lijn ligt met dat van de nieuwste generatie Red AXS, wat natuurlijk niet vreemd is. Qua technische specificaties is het gissen; Sram heeft er niets over medegedeeld. Maar eerlijk gezegd verwachten we hier geen significante veranderingen. De grootste verandering wat remmen betreft, vind je namelijk op je stuur in de vorm van de nieuwe grepen die meer remkracht en betere modulatie beloven.

Voor beide groepen specificeert Sram de Paceline-remschijven. Die zijn rondom afgerond, zoals inmiddels gebruikelijk bij racefiets- en gravelbikeremschijven. Er zijn varianten met centerlock- en met 6-bouts-montage.

Sram Force AXS en Rival AXS gewichten en prijzen

Gewichten (complete groepen)

Onderstaande tabel geeft een overzicht van de nieuwe groepen in vergelijking met de voorgaande generatie. Merk dus op dat de XPLR 13-speed groepen hier vergeleken worden met de 1×12-speed varianten die als XPLR-groepen werden aangeboden met 10-44t-cassettes in plaats van de nu grotere 10-46t-cassettes. De genoemde gewichten gaan uit van groepen met een vermogensmeter in de as.

Prijzen

Bron en meer info: sram.com