Test | Cervélo ZHT-5: Hardtail met racegenen…

Tekst: Jeroen van den Brand // Foto’s: Arjan Kruik

Cervélo: “Racefiets, gravelbike, mountainbike: als het maar snel gaat”

Ook al geef je niets om wielrennen, het is onmogelijk het over Cervélo’s ZHT-5 te hebben, zónder het Jumbo-Visma-team te noemen. Met het tekenen van een sponsorcontract met Jumbo-Visma werd duidelijk dat Cervélo wat aan z’n programma moest doen. Want met cyclocross-vedetten als Marianne Vos en Wout van Aert in de ploeg moest er onherroepelijk een cyclocrosser komen. De R5-CX was de eerste échte off-roader die Cervélo neerzette. Al werden de lijnen tussen fietsen voor asfalt en minder harde ondergrond met de komst van de Aspero gravelbike ook al enigszins vervaagd. Met het door Jumbo-Visma aantrekken van de Nederlander Milan Vader was er ineens nóg een gat te dichten. Want ook al trapt Vader niet geheel onverdienstelijk kilometers weg op uh… de weg, hij is staat vooral te boek als mountainbiker.

Maar om nou voor één biker specifiek een fiets te ontwikkelen in een voor Cervélo nieuwe discipline… dat is nog al wat. Maar toch is dat exact wat de – van origine Canadese, maar inmiddels Californische – fietsfabrikant doet. Cervélo heeft de ZHT-5 speciaal voor de offroad-ambities van Vader ontworpen. En omdat de regelgeving van de UCI wedstrijdrijders verplicht op materiaal te rijden dat ‘gewoon in de winkel verkrijgbaar is’, staat er bij de Cervélo-dealer voor de Vader-wannabees een maatreeks van vier frames en twee afmontages. Boffen wij even.

Strak en stijf

Dat Cervélo de ZHT-5 expliciet positioneert als racer, blijkt zodra ik de eerste meters wegtrap. Pak het bingolijstje met fietsjournalistieke clichés er maar bij en begin met afstrepen: ‘elke trap is raak’, ‘reageert erg vlot’ en ‘elke trap wordt zonder aarzeling omgezet naar voorwaartse snelheid’. Ik zal proberen hierna dit soort open-deur-beschrijvingen achterwege te laten, maar clichés zijn er nu eenmaal omdat ze niet onwaar zijn. En dat is voor deze Cervélo niet anders, want het carbon frame van de ZHT-5 is behoorlijk stijf. En dat in alle richtingen. Waar veel fabrikanten allerhande constructies bedenken om hun hardtails toch enigszins comfortabel te maken, zoek je dat bij deze Cervélo tevergeefs. Bovendien heeft deze hardtail een zadelpen met een diameter van 30,9 mm. Handig wanneer je een dropper in dit frame wil monteren, maar een 27,2 mm zadelpen zou wel meer helpen bij het filteren van schokken.

“Bij het frame van de  ZHT-5 doet Cervélo ook niet aan ‘moeilijke vormen’ die de marketingafdeling maar weer moet recht lullen.”

Bij het frame van de  ZHT-5 doet Cervélo ook niet aan ‘moeilijke vormen’ die de marketingafdeling maar weer moet recht lullen. Alleen de balhoofdbuis is iets concaaf, zoals je dat ook bij de andere – vooral aerodynamisch geoptimaliseerde – fietsen van Cervélo tegenkomt. Buiten dat is de mountainbike “van dat merk van die snelle racefietsen” weinig opvallend of uitgesproken. “Strak” komt ook in me op als ik naar het frame met z’n vooral rechte buizen en scherpe overgangen kijk.

Leiding dóór het bovenste balhoofdlager

Ook Cervélo gaat (helaas) mee in de trend van het verleggen van de kabels en leidingen dóór het bovenste balfhoofdlager. Toegegeven, bij dit topmodel met de Sram XX1 Eagle AXS draadloze schakelgroep betreft dat uitsluitend de remleiding. Maar toch; fraai is de loop van de remleiding, zeker in combinatie met de 70 mm korte stuurpen, niet echt te noemen. Het argument vóór de doorvoer door het balhoofdlager is dat er géén gaten in het carbon frame gemaakt hoeven worden. En dat maakt het mogelijk om een lichter frame te maken. Cervélo claimt voor de ZHT-5 in medium (inclusief lak en UDH) een gewicht van 904 gram. Dat is licht, maar er zijn er die nóg lichter gaan. Het argument gaat ook een beetje mank, als je beseft dat Cervélo tussen de balhoofdlagers standaard een extra bus rond de vorkbuis monteert. Reden: voorkomen dat vorkbuis en remleiding (en eventuele schakelkabel) op elkaar inslijten. Een extra bus: daar gaat je gewichtswinst. Doe mij dan maar gewoon kabels die aan de zijkant van het frame naar binnen gaan én de gemoedsrust dat ze sowieso nóóit tegen de vorkbuis komen.

Geometrie: conservatief?

Als je voorgaande alinea’s leest zou je kunnen denken dat ik niet enthousiast ben over de ZHT-5 van Cervélo. Toch is dat niet het geval. Want ook al stond menig toetsenbordridder op z’n achterste poten, of vooral op de caps-lock van z’n toetsenbord bij het zien van de ‘zo conservatieve’ geometrie bij een moderne fiets; het geheel past erg goed bij het beoogde gebruik. Crosscountry racen, weet je nog? De balhoofdhoek is 69 graden, de zitbuishoek 74 graden en het frame is niet extreem lang. Cervélo heeft dus zeker geen nieuw hoofdstuk geschreven in het long, low and slack-handboek. Ze hebben misschien zelfs wel wat teruggebladerd. Is dat conservatief? Misschien. Maar is de geometrie daarmee achterhaald? Nee, verre van. Want getalsmatig wijkt de ZHT-5 ook niet extreem af van andere hardtails die we nog steeds courant vinden. De truc is vooral dat het als geheel gewoon erg goed werkt. En met “goed” bedoel ik vooral dat-ie levendig en direct is én dat je geen extreme input nodig hebt om van richting te veranderen.

Onderaan dit verhaal vind je een overzicht van alle geometriegegevens.

Bospadbeuken en singletrackslingeren

Ik gaf eerder al aan dat de ZHT-5 lekker vlot reageert op druk vanuit de benen. Nu is een lichtgewicht hardtail altijd wel inspirerend om snelheid mee te maken, maar de Cervélo heeft er écht zin in. Dat komt met name door de stijfheid van het frame. Stijf, maar niet onaangenaam hard, want de dikke 2.4 inch Maxxis banden filteren de ondergrond dusdanig dat m’n vullingen niet uit mijn gebit trillen en dat gemaakte snelheid ook behouden blijft. De rechtuitstabiliteit op kruissnelheid over brede, vlakke bospaden is ook prima.

“Waar sommige andere hardtails vooral mikken op rust en stabiliteit, helt de Cervélo ZHT-5 duidelijk over naar de levendige kant.”

De zitpositie is in eerste instantie wel wat rechter dan ik op basis van de geometriegetallen én de stuurpen van 70 mm had verwacht. Oorzaak: het Race Face Next SL-stuur. Dat heeft een backsweep van 8 graden en een upsweep van 5 graden. Dat maakt het ergonomische erg fijn; de handen staan onder een redelijk natuurlijke hoek. Maar het maakt ook dat de handen verder naar achteren komen en ik dus meer rechtop zit. Bijkomend effect is dat het levendige stuurgedrag nog wat meer wordt benadrukt.

Na een bocht of tien ben ik er echter aan gewend. Door iets nadrukkelijk mijn bovenlijf (en dus gewicht) naar voren te plaatsen rijg ik met precisie korte, krappe bochten en lange doordraaiers met een flinke snelheid aan elkaar. De trapas staat ook niet extreem laag en het zwaartepunt zit zodoende ook niet extreem laag tussen beide wielen. Daardoor kost het niet veel moeite om van links naar rechts (en omgekeerd) te smijten. Waar sommige andere hardtails vooral mikken op rust en stabiliteit, helt de Cervélo ZHT-5 duidelijk over naar de levendige kant.

Vlot omhoog, maar wakker blijven in de afdaling

Het mag eigenlijk geen verrassing zijn dat de ZHT-5 vlot positieve hoogtemeters maakt. Ondanks de ietwat (te) rechte zit op ons testexemplaar, komt het voorwiel niet snel van de grond. Het lage gewicht van 8.9 kg werkt uiteraard in het voordeel bij rondjes waar positieve en negatieve hoogtemeters elkaar in rap tempo opvolgen. De stijfheid en directheid van het frame werken motiverend om de volgende helling op te sprinten.

“Cevélo’s hardtail ís met precisie te besturen, maar de truc is vooral dat je dat bergaf ook daadwerkelijk doet. Of anders gezegd: je moet ‘m om de snelste lijn bergaf te kunnen volgen resoluut bij z’n nekvel pakken en heel bewust je wil opleggen.”

Op langere, goedlopende afdalingen reageert de ZHT-5 redelijk neutraal. Zodra de afdalingen technisch worden, dan wordt het wel wat meer opletten. Hierboven had ik het al over de levendigheid van de ZHT-5; die maakt dat je beter niet zomaar blind een technische afdaling in duikt. Cevélo’s hardtail ís met precisie te besturen, maar de truc is vooral dat je dat bergaf ook daadwerkelijk doet. Of anders gezegd: je moet ‘m om de snelste lijn bergaf te kunnen volgen resoluut bij z’n nekvel pakken en heel bewust je wil opleggen. Inmiddels ben ik ook gewend aan extremere long, low and slack-geometrie van andere bikes. En misschien wel juist daarom valt het me op technische afdalingen op hoe gemakkelijk de ZHT-5 door krappe passages te wurmen is. Hier betaalt de ‘conservatieve’ lengte van de fiets en dito hoeken zich dus juist weer uit.

Onderdelen

Sram XX1 Eagle AXS: draadloos en feilloos

Cervélo heeft voor deze ZHT-5 de allersjiekste onderdelen bij Sram uit het rek getrokken. De stevige prijs moet immers verklaard worden. Op alles prijkt het XX1-logo, waarbij dankzij de toevoeging AXS de shifter en en derailleur draadloos met elkaar communiceren. Je schakelt dan dus ook met een ssjjjiep in plaats van een klik. En hoewel er op de high-end mechanisch bediende derailleurs en schakelaars van de grote twee S’en nauwelijks iets valt af te dingen, is draadloos, batterij gevoed schakelen stilaan dé referentie geworden. Het werkt nauwkeurig, intuïtief en consistent.

Persoonlijk ben ik alleen niet zo’n fan van de tweede generatie, grotere knop die Sram aanbiedt en ook z’n weg vond naar deze Cervélo. Het bovenste deel ligt erg dicht tegen het stuur en bij het indrukken is er weinig feedback. Ja, je hoort uiteraard de motor kort ssjjjiep-en en ketting wordt snel en resoluut verplaatst, maar ik mis wat gevoel in de shifter, zodat je de schakelacties voor optimale souplesse nóg strakker kunt timen met je pedaalcadans.

Sram Level Ultimate: adequaat voor Nederland, maar laat te wensen over

Oók bij de remmen heeft Cervélo gewinkeld bij Sram en daar de Level Ultimate, Srams huidige topmodellen voor crosscountry, uit de schappen getrokken. Deze stoppers laten zich redelijk goed doseren, maar de absolute remkracht houdt niet echt over. In Nederland zul je niet snel aan de grenzen komen, maar rij je vaak marathons in het buitenland, zou ik zelf overwegen andere remmen te kiezen. Maar zulke gedachte zouden niet nodig moeten zijn bij een bike van € 10.000…

RockShox SID SL Ultimate

Over de voorvork kunnen we kort zijn. We hebben het al veelvuldig gehad over de SID SL Ultimate van RockShox. Sinds z’n introductie wist-ie ons snel te overtuigen met z’n fijne balans tussen fijngevoeligheid, precisie en consistentie. Zonder echt een onderzoek te hebben gedaan, lijkt het er op dat veel productmanagers het met ons eens zijn; de SID SL Ultimate en z’n derivaten kom je niet voor niets veel tegen in dit segment.

Reserve 28|XC carbon wielen

Tot slot nog de wielen. Die zijn van Reserve, wat een afsplitsing is van concerngenoot Santa Cruz. De asymmetrische carbon velgen in deze wielset zijn relatief laag, met een binnenbreedte van 28 mm. De 2.4 inch Maxxis Rekon Race banden passen er goed bij; ze staan mooi rond en meten bij een druk van 1,3 bar 61 mm over de schoudernoppen. Doordat de velgen niet hoog zijn, zijn ze in die richting niet overmatig stijf. Een eigenschap die zeker op een stijve hardtail als de Cervélo ZHT-5 niet onderschat mag worden.

In het midden van deze carbon velgen zijn Industry Nine 1/1-naven gespaakt. Dit zijn technisch mooi uitgevoerde naven die rond afgedichte cartridgelagers draaien. De pallen-vrijloop in de achternaaf heeft bovendien 90 aangrijppunten en pakt dus razendsnel op. Dat terwijl het vrijloopgeluid subtiel is en niet veel wrijving lijkt te geven. Met een gewicht van net iets boven de 1.400 gram zijn het respectabele lichtgewichten, maar niet van de buitencategorie. Daar staat tegenover dat Reserve géén gewichtslimiet voor z’n carbon velgen heeft en ook een levenslange garantie verleent.

Conclusie: standaard mét racegenen, maar zonder racebenen

Wat betreft rijeigenschappen slaagt Cervélo met de ZHT-5 op basis van z’n geometrie en stijfheid glansrijk in zijn doel; het is een erg rappe crosscountryhardtail. De ZHT-5 daagt je uit om de snelheid hoog te houden op zowel de rechte stroken als op krappe singletracks. Bergaf maant dit carbon racekanon je echter om bij de les te blijven. Wil je de snelste lijn naar benden volgen, dan moet moet je hem kordaat bij z’n lurven pakken. Vanwege de geometrie is het altijd duidelijk dat jij piloot moet zijn en nooit passagier. Aan de andere kant speelt de ‘conservatieve’ geometrie op korte draai- en keerrondjes z’n troeven erg goed uit. De Cervélo laat zich met speels gemak van richting veranderen, zonder snel over- of onderstuurt te raken.

In een markt waar sommige fabrikanten ook hardtails de lang, laag en lui behandeling geven, is Cervélo’s aanbod een welkome afwisseling. Want die ‘moderne’ geometrie werkt vaak pas in je voordeel als de trail steil en ruig wordt. Wat dat aangaat heeft Cervélo in mijn optiek een mountainbike neergezet die goed bij de Nederlandse condities past.

“Het is een geslaagde bike met een duidelijk doel voor ogen. Maar ook niet meer dan dat. En als je je beseft dan andere merken dat kunstje ook prima kunnen tegen een (veel) lagere prijs, dan is het gemis van warp-drive, of de racebenen van Milan Vader maar moeilijk te rechtvaardigen…”

Maar hoe je het ook draait of keert – in het geval van de ZHT-5 op singletracks letterlijk vrij kort – het is onmogelijk om het over Cervélo’s eerste mountainbike te hebben zónder de prijs in ogenschouw te nemen. Want € 10.000 is echt een flinke smak geld voor een hardtail. Tegen het obscene aan zelfs. Het effect dat zo’n prijs heeft, is dat de verwachtingen ook erg hoog zijn. En dat is meteen het grootste probleem dat Cervélo zichzelf op de hals haalt door z’n eerste mountainbike op deze manier op de markt te zetten. Het is een geslaagde, doelgerichte bike met een duidelijk afgebakend inzetbereik. Maar ook niet meer dan dat. En als je je beseft dat andere merken dat kunstje ook prima kunnen tegen een (veel) lagere prijs, dan is het gemis van warp-drive, of de racebenen van Milan Vader wel moeilijk te rechtvaardigen…

Cervélo ZHT-5 2023 | Specificaties, Prijs en geometrie

Onderdelen, gewicht en prijs

Frame	Carbon
Vork	RockShox SID SL Ultimate, 100 mm veerweg
Achterderailleur	Sram XX1 AXS Eagle, 12-speed
Schakelaar	Sram XX1 AXS Eagle, 12-speed
Crankset	Sram XX1, DUB, 32t, Sram Dub BSA 73 trapaslagers
Cassette	Sram XX1, 10/52t
Remmen	Sram Level Ultimate
Remschijven (v/a)	Sram CLX R (center lock), 160/160 mm
Wielen	Reserve 28|XC, carbon velgen, Industry Nine 1/1 naven
Voorband	Maxxis Rekon Race, EXO 120 tpi, 29 x 2.4″
Achterband	Maxxis Rekon Race, EXO 120 tpi, 29 x 2.4″
Stuur	Race Face Next SL Carbon, ø35, 740 mm
Stuurpen	Race Face Aeffect aluminium, ø35, 70 mm, 6º
Zadel	Prologo Dimension NDR Nack
Zadelpen	Cervélo SP29 Carbon, Ø 30,9 mm
Gewicht	8,9 kg (framemaat S, gewogen incl. binnenbanden, excl. pedalen)
Prijs	€ 9.999,-
Garantie	Levenslang op het frame voor eerste eigenaar

Geometrie

Website fabrikant: cervelo.com