Reizen | MTB-regio Bregenzerwald: Oostenrijks toerparadijs

Tekst en foto’s: Arjan Kruik

Toen we van de organisatie Mountain Bike Holidays een uitnodiging kregen om te gaan mountainbiken in het Bregenzerwald, moest ik even goed nadenken. Bregenzerwat? Bregenz ken ik wel. Dat is een stad aan de Bodensee, in het westelijkste puntje van Oostenrijk, tegen de Duitse grens aan. Daar stond ik vroeger, toen de tweede buis van de Pfändertunnel nog niet klaar was, vaak in de file. Daarna ging het gas weer open om – afhankelijk van het seizoen – door te rijden naar de ski- of mountainbikegebieden in Tirol of het Zwitserse Graubünden. Dom dom dom. Immers, als ik toen geweten had wat ik nu weet, had ik véél eerder een afslag naar links genomen, het Bregenzerwald in.

Waarom die streek zo heet? In het jaar 1000 was het daar nog één groot aaneengesloten bos, dat in de eeuwen daaropvolgend langzaam maar zeker vanuit de stad Bregenz ontgonnen werd. Van een aaneengesloten wald is inmiddels geen sprake meer, zo zien we als we even na Bregenz van de snelweg afbuigen om naar ons hotel in het dorpje Au te rijden. Op laaggelegen delen vooral grazige weiden met hier en daar een boerderij of een dorpje. Alleen op de hellingen van de glooiende heuvels staan nog bomen. Wat het landschap er overigens niet minder mooi op maakt, absoluut het betere Instawerk.

Nou ja, we missen alleen een zonnetje. Niet omdat het al zo laat is, maar omdat het regent. En dat is gezien de frisheid van het groen niet voor het eerst. Het goede nieuws is dat, naarmate we dichter bij onze eindbestemming komen, de wolken de zon zo nu en dan weer wat ruimte geven. En dat de heuvels plaats maken voor echte bergen. Onze eindbestemming Au ligt zelfs aan de voet van een tweeduizender, de Diedamskopf. Geen reus, maar wel een stevige jongen. Dat belooft wat voor de komende dagen.

Naar de top van de Lug

We, dat zijn Sebastiaan, Robby en ik, verblijven in hotel Rössle in het centrum van het dorpje Au. Rössle is een hotel dat is gespecialiseerd is in mountain- en gravelbikers. Dat betekent dat ze onder andere een beveiligde stalling hebben, een droogruimte en een werkplaats. Maar Rössle heeft ook eigen bike-guides. Met een van hen, Jochen, maken we kennis als we tijdens het ontbijt van onze tweede kop koffie genieten. Ook een bakkie Jochen? Daar zegt onze begeleider voor vandaag geen nee tegen. En ondertussen bekijken we met z’n allen de kaart die hij heeft meegenomen. “Ik zou met jullie graag de Lug willen beklimmen, die berg aan de overkant van de straat. Vanaf de top heb je een prachtig uitzicht over Au. En bovendien weet ik een paar mooie trailtjes naar beneden…”.

We knikken alle drie instemmend. Klinkt goed. Maar als Jochen vervolgens aankondigt dat we met de bus naar het startpunt rijden, gaat drie paar wenkbrouwen omhoog. Hoezo met de bus? “O ja, dat moet je nog wel even weten”, legt onze gids uit. “We gaan eerst naar de Zafernalpe. Die moét je gezien hebben. De Zafernalpe maakt deel uit van het Unesco-Biosphärenpark Großes Walsertal en dat is echt niet voor niets.” Prima, gaan we doen. En dus hangen we een klein halfuurtje later onze bikes aan het fietsenrek aan de achterkant van de bus en stappen we in. Onderweg naar Damüls blijkt het zo gek nog niet, die bus. We slingeren door een smal dal en behalve de asfaltweg waarover wij rijden zijn er geen andere fietsbare alternatieven. Bovendien stijgen we flink: tussen Au en Damüls liggen 550 hoogtemeters. Die hebben we alvast te pakken!

Großwalsertal en Zafernalpe

In Damüls beginnen we met trappen, vanaf 1.350 meter naar 1.850 meter. Goed te doen, vijfhonderd hoogtemeters. Maar zeker geen appeltje-eitje. Met name het stuk boven de boomgrens is redelijk pittig. Niet omdat het technisch is – de gehele klim loopt over een relatief gladde gravelweg – maar met name vanwege de steilte. Regelmatig tikken we vijftien procent stijging aan. Of zelfs meer. Toch is blind beuken hier niet de beste rijstijl; het uitzicht op het Großwalsertal en de Noordelijke Kalkalpen is namelijk magistraal. Alhoewel de toppen niet eens zo hoog zijn, zijn ze wel ruig.

Ruig, maar niet ongerept. “Het is hier uiteindelijk toch een cultuurlandschap”, legt Jochen uit, terwijl hij op de verspreide groepjes koeien wijst. “Als hier geen vee zou grazen, zou de boel helemaal verbuschen, zeg maar dichtgroeien. Het open landschap hier dat jullie zo mooi vinden, bestaat dus alleen maar dankzij de boeren en hun koeien. Maar hier op deze hoogte is boeren geen vetpot. Om te voorkomen dat de boeren de handdoek in de ring gooien, krijgen ze subsidie om hun vee te op deze almen te laten grazen.

Als we het zadel oversteken dat ons van het Großwalsertal naar de Zafernalpe brengt, zien we wat Jochen bedoelt. Onderin een weidse, prachtige groene vallei, met op de achtergrond een indrukwekkend bergmassief, ligt een kleine nederzetting: de Zafernalpe. Een handjevol boerderijen en schuren, meer is het niet. Hier wonen en werken ’s zomers de boeren die behalve producent van melk in feite ook landschapsbeheerders zijn. Een best wel zwaar en ook eenzaam bestaan, zo hoor ik van Birgit, een boerin waarmee we even een praatje maken. “Om in de bewoonde wereld te komen ben je al snel een uur of meer onderweg.” ’s Winters woont en werkt deze bergboerin daarom in de nabij gelegen stad Bludenz. “Soms denk ik er wel eens aan om daar permanent te gaan wonen. Maar als ik dan hier weer ben, dan weet ik dat dat nooit gaat gebeuren. Het is hier te mooi.”

Pittige tweede helft

Na de Zafernalpe dalen we nog een paar honderd hoogtemeters af, maar al snel is het weer klimmen geblazen. Deze tweede klim van vandaag gaat ons naar de top van de Lug brengen. En niet alleen is deze klim iets langer, maar vooral ook zwaarder. Zwaarder als in ‘steiler’ en ‘ruwer’. We moeten echt alle zeilen bijzetten om boven te komen. Vooral de gestapelde haarspeldbochten met een ondergrond van ruwe stenen in het eerste gedeelte zijn gemeen, met een stijgingspercentage dat vaker wel dan niet boven de vijftien procent ligt. Gelukkig is de Lug een berg met platte top, waardoor het pad naarmate we hoger komen steeds minder steil is. Bij het gipfelkreuz, het topkruis eten we de uit het hotel meegebrachte broodjes op, maken we de nodige selfies en schrijven we een paar woorden in het gipfelbuch: “Jochen, Sebastiaan, Arjan en Robby waren hier.”

Vanaf de top van de Lug kun je twee routes naar beneden nemen. De schotterweg die door de boeren gebruikt worden of een smalle trail. Gezien de grote hoeveelheid grindwegen die we vandaag gezien hebben, is de keuze niet zo moeilijk: we gaan voor de trail. En die is ronduit heerlijk. Eerst over de almen, iets lager door het bos. Soms smal en bochtig, dan weer snel en stenig. Puur genieten. Vlak voordat we het dal van de Bregenzer Ache inrollen doen we nog een rondje door het trailcenter van Schoppernau en dan zit het er toch echt op voor vandaag. Wat een topdag!

Waterfietsen

De volgende ochtend word ik wakker van de regen op de ramen. Het is dramaweer. Mooi, dan maken we er een lekker uitgebreid ontbijt van. Maar daar hebben we buiten Jochen gerekend, want die staat op het afgesproken tijdstip gewoon voor de deur, geheel gehuld in Goretex. Tsja, er is geen ontkomen aan, want moeten op pad.

Vandaag wil Jochen de Kanisflu rond, een berg ten westen van Au. De afstand en het aantal hoogtemeters zijn de overzien, zegt Jochen. En na een blik op zijn Garmin moet ik hem gelijk geven. Iets meer dan veertig kilometer en nog geen vijftienhonderd hoogtemeters. Maar dan moet het wel opklaren, want als het zo blijft regenen is iedere kilometer er een teveel. Maar m’n wensen worden vervuld, want ze zijn Au nog niet uit of de regen gaat over in motregen. En niet veel later is het helemaal droog. Oké, de zon laat zich niet zien, maar hiermee ben ik al heel tevreden.

Klim zonder einde

Jochens ronde begint met een niet al te steile en fijn gelijkmatige klim door het Mellental. Wat prachtig! Alles is frisgroen, het ruikt heerlijk en overal klinkt het ruisen van water. We rijden helemaal door tot het einde van het dal, waar we bij een gehucht met de naam Lindach Alpe naar het noordoosten afbuigen. Vanaf daar begint een vrijwel aaneengesloten klim van iets meer dan vierhonderd hoogtemeters. Die zijn goed te doen, ook qua steilte. Maar toch is het zwaar. De reden: vanwege de laaghangende bewolking hebben we geen idee waar het einde is. En dat gaat onbewust in je hoofd zitten.

Maar gelukkig doemt plotseling een verzameling gebouwen uit de mist op. Het blijkt de Roßstelle te zijn, het bergstation van de gondel uit Mellau. ’s Winters wordt hier geskiet, nu is het een verzamelplaats voor wandelaars en een verdwaalde biker. Ik word zelf nooit zo gelukkig van de aanblik van een skigebied in de zomer; al die gebouwen, installaties en mensen doen afbreuk aan de natuurbeleving van de voorbije uren. Aan de andere kant: het is binnen droog en warm en ze hebben er heerlijke kaiserschmarren en käsknöpfle.

Alpe Kanis in de mist

Met een net iets te volle maag rollen we verder en al snel bereiken we de Alpe Kanis, een komvormige, met klaterende bergbeken doorsneden vallei omzoomd door loodrechte rotsformaties. Althans, dat moeten we aannemen van Jochen. Volgens hem is dit een van de allermooiste plekken van het Bregenzerwald, maar wij zien er nagenoeg niets van. Een dik pak wolken onttrekt de omliggende bergen volledig aan het zicht. Jammer! Ook jammer is het dat de enige toegestande afdaling terug naar Au een tamelijk brede grindweg is. Ja, de omgeving is ook aan deze kant van de berg supermooi. Maar iets meer rijtechnische uitdaging zou niet verkeerd zijn.

Alhoewel: het valt nog niet mee om Jochen bij te houden. Je ziet wel dat hij dit rondje vaker rijdt; hij gaat als een speer naar beneden. En dat op een gravelweg met toch best wel listige bochten. Zijn truc: voornamelijk met de achterste rem remmen, zodat het voorwiel ongehinderd grip kan blijven vinden op de ondergrond. Ja, dat is precies het omgekeerde van wat gebruikelijke is. Maar ik moet zeggen: Jochens techniek werkt wel en sneller dan verwacht rollen we Au weer binnen.

Brenegzerwald, de moeite waard?

Op het terras van Rössle praten we nog even met Jochen na over de afgelopen twee dagen. We hebben veel gezien en beleefd. Zon en regen, vlak en steil, schotter en trails. Alhoewel: als je naar de Alpen wilt om zoveel mogelijk trails te rijden, dan zijn er beter bestemmingen dan Bregenzerwald. Maar als je gaat voor een unieke natuurbeleving, dan is dit stukje Oostenrijk een absolute aanrader. Sterker: in mijn beleving is dit een van de allermooiste plekken van dit toch niet bepaald lelijke Alpenland. Een vreemde, fascinerende mix van lieflijkheid aan de ene kant en ruigheid aan de andere. En dat allemaal op een relatief klein oppervlak.

Zoals gezegd, we hebben trails gereden. Maar het zwaartepunt in het Bregenzerwald ligt op klassieke toerroutes over wat bredere grindwegen en -paden. Routes die je probleemloos kunt rijden met een hardtail of een xc-fully. Of met een gravelbike. Dat laatste is iets dat Jochen ook bemerkt. “We krijgen steeds meer gasten die een gravelbike meenemen. En dat kan ook probleemloos, want we hebben geschikte routes genoeg. Ook iets voor jullie? Volgend jaar zijn jullie weer van harte welkom!”.