René Herse & Jan Heine
René Herse; een naam met een flinke geschiedenis. Herse was een Franse framebouwer (1908 – 1976) die bekend stond om z’n hoge kwaliteit en verfijning. Naast racefietsen maakte hij vooral toerfietsen en randonneurs. En hoewel originele René Herse-fietsen collectors items zijn die niet onder doen voor klassieke Bugatti’s of Ferrari’s, kun je nog altijd nieuwe producten krijgen die deze beroemde naam dragen. Tegenwoordig is de merknaam namelijk eigendom van de Amerikaanse Jan Heine, hoofdredacteur van Bicycle Quarterly en één van de meest vooraanstaande connaisseurs van de klassieke, lichtgewicht randonneur.
Heine zet de nalatenschap van René Herse voort met nieuwe producten. Zo heeft hij een breed programma banden ontwikkeld met een knipoog naar het verleden, maar met moderne technieken. Verder zijn er nieuwe producten als in ‘nieuw gemaakt’, maar dus wel grotendeels teruggrijpen op vervlogen tijden. Van klassieke cranksets, stuurpennen, sturen tot remmen en nu zelfs een derailleur.
Voor zijn nieuwste creatie grijpt Heine terug op het ontwerp van de befaamde Nivex-derailleur. Net als René Herse is Nivex een befaamde naam uit de lang vervlogen tijden van de Franse fietsindustrie. Nivex was dé eerste fabrikant die een derailleur ontwikkelde met een parallellogram om de kettingkooi volgens een (nagenoeg) rechte lijn onder de cassette te bewegen. Het grote voordeel was de grotere nauwkeurigheid waarmee geschakeld kon worden. Let wel, we hebben het hier over een derailleur die in 1938 op de markt kwam! Het was een doorbraak in de ontwikkeling van derailleurs en veel merken (in die tijd waren er talloze producenten van fietsonderdelen die óók derailleurs ontwikkelden) bouwden op het concept voort.
Op de vraag waarom Heine de moeite neemt om zo’n ouderwets schakelmechaniek te (her)ontwikkelen, is het antwoord meervoudig:
“I love analog experiences. When I cook, using a great knife is more fun than just throwing vegetables into a KitchenAid. When I ride my bike, I enjoy feeling the shift happen. I pull the lever and feel the chain mesh with the new cog as a result of my hand movement. It doesn’t make me faster, but it makes riding more fun.”
De moderne Nivex-derailleur van René Herse
Het ontwerp van de René Herse Nivex-derailleur volgt nauwgezet het origineel, al is de capaciteit iets vergroot. Zo kan de moderne Nivex-derailleur cassettes aan van 6 tot 12 kransen, waarbij Heine de derailleur geoptimaliseerd heeft voor een 11-30t spreiding. Je kan hem dus prima gebruiken in combinatie met hedendaagse cassettes en kettingen. De kooi voor de kettingspanning heeft dezelfde veerconstructie als het origineel, waarbij de veerkracht over de gehele range nagenoeg constant blijft. Ten opzichte van moderne derailleurs betekent dat dat de kettingspanning ook op de kleinste kransen relatief hoog is en de ketting minder danst. Op moderne derailleurs gebruiken we daar tegenwoordig de clutch voor.
Schakelen gebeurt in beide richtingen door middel van een kabel. De Nivex-derailleur is dus niet afhankelijk van een een veer om – zoals bij een moderne mechanische derailleur – naar de kleinere kransen te schakelen. Dat schakelen doe je overigens altijd met een schakelaar óp de onderbuis. Heine werkt nog aan verschillende versies mét en zonder indexering, waarbij die indexering vrij licht is. Dit geeft de meest ‘betrokken’ schakelacties; je schakelt dan echt op gevoel.
Het gewicht is een schamele 176 gram. Daarmee is het één van de lichtste derailleurs op de markt; “Zelfs Campagnolo’s Super Record uit carbon en titanium weegt meer,” aldus Heine op z’n blog. De shifter weegt 54 gram. En dit alles zonder écht oog te hebben voor een laag gewicht. Alles is ontwikkeld om zowel eenvoudig als robuust te zijn. Zo is de Nivex-derailleur ook volledig te reviseren; elk van de 50 onderdelen is los verkrijgbaar.
Meerdere olifanten in de kamer
Dit fraai stukje huisvlijt is beslist niet voor iedereen. Er staan namelijk ten minste twee olifanten in de kamer. De meest voor de hand liggende is de montage. Het hele Nivex-principe is gebaseerd op een derailleurmontage vóór de achternaaf, op de liggende achtervork van het frame. Je kunt René Herse’s Nivex-derailleur dus niet zomaar op elk frame monteren. Heine heeft een losse nok beschikbaar die je op je frame kunt (laten) solderen. Oftewel: je zult vooralsnog een stalen frame moeten hebben, al is een losse klemband ook nog wel denkbaar. Het monteren en uitnemen van je achterwiel is sowieso wat lastiger dan bij veel moderne derailleurs. Maar goed; je koopt dit sowieso niet als gemakkelijke vervanging voor je versleten hedendaagse derailleur.
Tot slot is de tweede olifant de prijs: de René Herse Nivex-derailleur kost je $ 729,00. De bijpassende onderbuisschakelaar kost je nog eens $ 249,00. Nee, de wereld gaat Heine hiermee niet veroveren. En dat is ook niet zijn ambitie. Het type fiets waar deze derailleur werkelijk ’thuis’ is, is ook erg beperkt. Maar de vraag of dit alles dan nog wel nuttig is, doet er eigenlijk niet eens echt toe. Als techneut én liefhebber van oud materiaal vind ik het in elk geval gedurfd én tof tegelijkertijd en als het geld hier thuis tegen de plinten op zou klotsen, had ik er alleen al om die reden één besteld…
Bron en meer info: www.renehersecycles.com
