Test | TRP G-Spec TR12 derailleur en shifter

Lange-termijn-test van een nieuwkomer

TRP TR12 Derailleur & Shifter duurtest
Tektro Racing Products, kortweg TRP, lanceerde in het voorjaar van 2020 zijn tweede schakelgroep, de TR12. Naast de DH7-derailleur voor downhillbikes, betreedt het Taiwanese merk met de TR12 12-speed derailleur en shifter de ring voor een breder publiek. Onderdelen met unieke details, maar de belangrijkste vraag is natuurlijk óf het spul standhoudt tegen de gevestigde orde. Jeroen schakelde zich ruim anderhalf jaar suf met het spul op zijn crosscountry fully en maakt na heel wat kilometers modder, water en stof uitvoerig de balans op.

Tekst: Jeroen van den Brand // Foto’s: Arjan Kruik & Jeroen van den Brand


Proloog: de lat ligt hoog

Mensen vragen me met enige regelmaat of ik ze Shimano- of Sram-schakelspul adviseer. En meestal maskeert die vraag de eigenlijke vraag of ik meer een Shimano- of Sram-fan ben. Mijn antwoord is een oprecht: ‘beide’. Ik kan beide merken waarderen, elk met hun sterktes en zwaktes.

Sram AXS draadloze derailleurs vind ik erg tof. Het schakelt consistent goed. Maar neem de prijs mee in de overweging en het aandeel rationele argumenten om er voor te kiezen zakt dieper weg dan je banden tijdens een winterse toertocht in de polder na weken van regen. Bij de mechanisch schakelende derailleurs – nog steeds veruit de grootste markt – is het gevoel bij het schakelen naar een groter blad bij Sram in de regel marginaal meer gedefinieerd dan bij Shimano en vergt bovendien wat minder kracht. Andersom ontbreekt het Sram aan de multi-release-schakeloptie die Shimano’s Deore XT en XTR hebben, om rap meerdere kransjes kleiner (zwaarder) te schakelen.

“Ga er dus maar aan staan om als nieuwe partij hiermee te willen concurreren. Maar dat is toch precies wat TRP doet.”

Sram tilde met de X01 Eagle en XX1 Eagle 12-speed de kwaliteit van schakelen en kettingmanagement naar een hoger niveau. Shimano’s relatief late reactie daarop toont aan dat het gevoel voor verregaande optimalisatie nog altijd diepgeworteld zit bij de Japanners. En dat loont; met name op het gebied van cassettes blijven ze heer en meester. Ze beheersen het optimaliseren van vertanding voor schakelkwaliteit als geen ander. Niet dat Sram-cassettes en -kettingen slecht schakelen; verre van zelfs. Maar of je nu voor een paar tientjes met Deore 12-speed op stap gaat, of flink geld uitgeeft aan de XTR 12-speed groep; over de hele range schakelt Shimano consistent, precies en (met name) onder last verfijnder dan wat ook op de markt vandaag de dag.

Ga er dus maar aan staan om als nieuwe partij hiermee te willen concurreren. Maar dat is toch precies wat TRP doet. Met de TR12-groep mikt het Taiwanese bedrijf op de hogere regionen van de markt. En waar ik ‘groep’ zeg, bedoel ik eigenlijk alleen een derailleur en shifter, want cassettes maakt TRP (nog…?) niet.

Je kan flink wat uitgeven aan schakelapparatuur, aan bijvoorbeeld een uiterst chic en precies schakelend draadloos en batterijgevoed exemplaar van Sram….

Zo betrouwbaar als de Duitse Bank…

… maar voor een paar tientjes ben je met de ‘Volkswagen Golf’ onder de derailleurs óók verzekerd van hoogstaande prestaties. De verschillen met de absolute top van de markt zijn minieme nuances… vaak geven persoonlijke voorkeur en de diepte van portemonnee de doorslag in de aankoopbeslissing..


TRP – Tektro Racing Products

Op het gebied van aandrijfcomponenten is TRP dan misschien een nieuwkomer, nieuw is het Taiwanese bedrijf erachter allerminst. TRP staat voor Tektro Racing Products. Tektro ontwikkelt en produceert sinds 1986 met name remmen. Van kabelbediende velgremmen tot high-end schijfremsets met sensoren voor toepassing op e-bikes, en alles daartussen. Dat doen ze voor zichzelf, maar het arsenaal aan productiemachines en -kennis wordt ook ingezet voor de productie van onderdelen van anderen. En niet de minste high-end merken kunnen ze tot hun klantenkring rekenen.

Sinds 2006 voert Tektro het TRP-label om ook zelf meer de high-end markt aan te spreken. Een beetje zoals Toyota dat doet met Lexus, zogezegd. Dat begon met remmen. Eerst velgremmen voor de cyclocrosser en daarna schijfremmen waarmee Aaron Gwin sinds 2017 zijn downhills mee rijdt. Ze waren de eerste die met dikkere (2,3 mm) remschijven op de markt kwamen voor downhill en e-bikes. En dat begint inmiddels ‘de nieuwe standaard’ te worden bij die disciplines.

Maar het Taiwanese bedrijf heeft beduidend meer ambities (zoals verderop ook wel zal blijken) en focust dus nu ook op aandrijfcomponenten, waarvoor ze een compleet nieuwe ontwikkelclub hebben opgericht in Taichung, Taiwan, op een steenworp van de fabriek. In de voorbije jaren zijn ook vestigingen in Amerika en Europa zijn opgericht voor service én substantiële bijdragen aan de ontwikkeling van de producten.

Meer info: www.tektro.eu & www.trpcycling.com

TRP G-Spec TR12 groep


G-Spec TRP12 derailleur

De 7-speed DH7-derailleur voor downhill en het door ons geteste TR12 12-speed exemplaar voor alles van crosscountry tot enduro, zijn qua bouw identiek en zijn ontworpen met het parallellogram onder een hoek. Precies zoals veruit de meeste derailleurs in de afgelopen decennia er uit zagen. Sram week daar in 2012 met zijn 1x-specifieke derailleurs als eerste vanaf. Daar staat de parallellogram rechtop. Inmiddels volgt Shimano dat ontwerp grotendeels ook bij zijn 1x-specifieke derailleurs. Met goede redenen. Maar daarover straks meer.

TRP TR12 derailleur

De TRP TR12-derailleur is behoorlijk fors uitgevoerd. Met 293 gram weegt-ie net iets meer dan een Shimano Deore XT-exemplaar.

TRP TR12 derailleur

Qua algehele constructie en afwerking geeft de TR12-derailleur een goede indruk. Een kabelwieltje achterop de derailleur maakt dat de bedieningskabel kort de bocht om kan zonder extra wrijving. We kennen dat uiteraard al enige tijd van de Sram-derailleurs.

Carbon en aluminium

De achterderailleur bestaat vooral uit aluminium en carbon onderdelen. Zo zijn het b-gewricht* (het deel waarmee de derailleur aan het frame vastzit) en de beide delen van het parallellogram in aluminium uitgevoerd. Het p-gewricht* (de verbinding tussen de parallellogram en de kettingkooi) is volledig uit carbon. TRP heeft ook de voorste plaat van de kettingkooi van carbon gemaakt, terwijl de achterste uit aluminium is gesmeed.

* Fun fact
De termen ‘b-gewricht’ en ‘p-gewricht’ (en hun schrijfwijze) zijn simpelweg te verklaren door ze bij elkaar te zetten met een ‘=’-teken er tussen. ‘b=p’ representeert namelijk stilistisch de vorm van een derailleur. Daarbij is de ‘=’ dus het parallellogram, het uiteinde van het pootje van de ‘b’ de verbinding met je frame en het staartje van de ‘p’ de kettingkooi. – En ja, ik heb een rijke fantasie, maar nee, ik heb dit echt niet zelf verzonnen.

Het onderste derailleurwieltje mag die naam niet eens hebben, althans dat achtervoegsel ‘-tje’. Want met 15 tanden is-ie namelijk behoorlijk fors. Het idee: hoe groter, hoe minder de ketting hoeft te scharnieren, hoe minder wrijvingsverlies en dus hoe efficiënter de ketting rondloopt. Het bovenste wieltje heeft 11 tanden. Beide zijn voorzien van afgedichte cartridgelagers.

“TRP is niet minimalistisch te werk gegaan bij de TR12-derailleur; alles is relatief fors uitgevoerd. Wat overigens niet wil zeggen dat het niet verfijnd is.”

TRP is niet minimalistisch te werk gegaan bij de TR12-derailleur; alles is relatief fors uitgevoerd. Wat overigens niet wil zeggen dat het niet verfijnd is. Integendeel; de scharnierpunten en de algehele afwerking komen erg goed en robuust over. TRP claimt een gewicht van 282 gram; ik klok hem af op 293 gram, waarmee de TR12-derailleur zo’n 10 gram meer weegt dan en Shimano XT of Sram X01 Eagle 12-speed achterderailleur.

TRP TR12 derailleur

Het onderste derailleurwieltje is met 15 tanden behoorlijk groot. Uit ervaring met de eerste generatie Eagle-derailleurs van Sram blijken dergelijke grote derailleurwieltjes kwetsbaar voor stenen. TRP heeft gelukkig de carbon kooi groot genoeg gemaakt om het wieltje rondom te beschermen tegen impact.

Extraatje: Hall Lock

TRP voegt bij DH7 en TR12-sets het label ‘G-spec’ toe aan de benaming. Die ‘G’ staat voor Gwin, als in Aaron Gwin, de gelauwerde Amerikaanse downhiller. Uiteraard is dat een leuk uithangbord en geeft het te denken dat er meerdere varianten op de markt zullen komen. Het Taiwanese merk werkt al heel wat jaren samen met hem en zijn monteur, John Hall. Het tweetal werd dan ook betrokken bij de ontwikkeling.

Het was Hall die opmerkte dat derailleurs – ondanks een clutch in het p-gewricht – nog steeds flink klapperde bij downhillen, omdat de hele derailleur alsnog kon roteren rond het montagepunt op het frame. De Hall-Lock-hendel boven op het b-gewricht moet dit oplossen. Dit voor TRP exclusieve element werkt als een vergrendeling van het bovenste scharnierpunt, waardoor de derailleur nauwelijks nog kan roteren rond dat scharnier. Om een wielwissel te vergemakkelijken trek je de hendel simpelweg omhoog, waardoor het scharnier vrij kan draaien.

TRP TR12 Hall Lock

Boven op de derailleur vergrendel je met de Hall Lock het bovenste scharnierpunt. Dit zou de derailleur nog stabieler maken tegen geklapper van de ketting. Door hem omhoog te trekken, zet je de vergrendeling los en kun je de derailleur alsnog gemakkelijk wegklappen bij het uitnemen of monteren van het achterwiel.

Unieke clutch met pallen

Derailleurs zijn in hoofdlijnen niet meer te patenteren (ze bestaan immers al 100 jaar). Maar er zijn talloze patenten voor detailoplossingen. Met name wat betreft het dempen van de kettingkooi hebben Sram en Shimano al behoorlijk wat uitvoeringsvormen middels patenten beschermd. TRP vond een workaround door een wrijvingsrem te bedenken die in één richting kan vrijlopen door middel van pallen (zie hier voor een gedetailleerd plaatje van de constructie). In de ene rotatierichting grijpen de pallen in en draaien ringen rond een element dat wrijving geeft. In de andere richting worden de ringen door die wrijving tegengehouden, terwijl de pallen vrijlopen. Er zitten drie getande ringen en pallen in, die ietwat verdraaid zijn ten opzichte van elkaar. Daarmee is de vrijloophoek tussen vrij-roteren en flink geremd roteren klein gehouden.

De mate van wrijving is instelbaar en met een knop ook geheel uit te zetten voor een gemakkelijke wielwissel.

De clutch kun je uitzetten met een klein knopje onderop het p-gewricht.


G-Spec TR12 shifter

Ook bij de shifter heeft TRP flink huiswerk moeten doen om bestaande patenten te omzeilen. Net als bij de clutch hebben ze hierbij gebruik gemaakt van uitvindingen van John Calendrille. Voor lezers die Velozine al een tijdje volgen zal dat heel misschien een belletje doen rinkelen. Het waren zijn ideeën namelijk die achter de innovatieve shifter van Box Components zaten.

Waar de unieke Box-shifter – die vanwege patentconflicten uiteindelijk toch van de markt gehaald moest worden – met één hendel was uitgevoerd, zien we bij de TRP-shifter ‘gewoon’ twee hendels. Beide bedien je met de duim, waarbij de grootste hendel – gemaakt van carbon – roteert rond een kogellager. Hiermee span je de schakelkabel en trek je de derailleur dus naar een groter kettingblad. Het afschakelen (lossen van de schakelkabel) gebeurt met een de kleine aluminium hendel die niet roteert, maar rechtlijnig beweegt. De bewegingsslag is vrij beperkt, dus eigenlijk merk je nauwelijks dat de beweging anders is dan bij bijvoorbeeld de kleinste hendel op een Shimano- of Sram-schakelaar.

TRP TR12 Shifter bewegingen

Twee hendels; de grote roteert en je schakelt hiermee tot 5 kransen in één beweging op (naar grotere krans), de kleine beweegt in een korte, rechte lijn en hiermee schakel je telkens 1 krans af (naar kleinere krans).

TRP G-Spec TR12 shifter

De onderste hendel is van carbon en is over 40 graden verstelbaar om de positie voor jouw duim te optimaliseren. Bij mij staat-ie nog exact in het midden van dat verstelbereik. Aan de kleine hendel is niets verstelbaar. De binnenkabel installeer je eenvoudig via een opening tussen beide hendels in. Die opening is afgedicht met een rubbertje dat in zijn geheel los kan; opletten dus dat je dat niet verliest!

TRP G-Spec TR12 shifter

De behuizing van de shifter is niet dikker dan die van de concurrentie, wél behoorlijk groter in omvang. Dat kan bij sommige remgrepen lastig zijn. Voor mij werkt de combinatie met een Magura MT8-remgreep prima; de hendels liggen prima binnen duimbereik.

De TRP G-Spec TR12-shifter is behoorlijk fors. Dat kan de combinatie met sommige remgrepen bemoeilijken. In samenspel met Magura MT8-remgrepen ondervond ik echter geen problemen voor een ergonomisch goede positie. Door gebruik van aluminium en carbon is het gewicht met 113 gram (16 gram voor de montagebeugel) concurrerend; een Shimano Deore XT-exemplaar weegt dat ook.

Qua montage heb ik de meegeleverde montagebeugel gebruikt. Bonuspunten voor TRP: de verbinding tussen shifter en beugel is zo goed als identiek aan die van Sram en een en ander is dus ook zonder al te veel gedoe uitwisselbaar. TRP levert zelf nog een aantal matchmakers om de shifter met diverse remgrepen te integreren. Maar andersom kun je dus ook Sram-compatible matchmakers van anderen toepassen om je gewenste combinatie werkbaar te krijgen.


Specifacties en compatibiliteit

Specificaties

  • G-Spec TR12 derailleur
    • Aantal versnellingen: 12 – compatibiliteit: zie hieronder;
    • Materiaal: gesmeed aluminium, carbon, rvs veren;
    • Derailleurwieltjes: bovenste 11 tanden, onderste 15 tanden, beide kunststof, voorzien van afgedichte, rvs cartridgelagers;
    • Kettingstabilisatie:
      • Clutch: schakel- en nastelbare wrijvingselement met drievoudige pallenvrijloop;
      • Hall Lock: schakel- en nastelbare vergrendeling van scharnier rond montagepunt;
    • Gewicht: 293 gram (282 gram geclaimed).
  • G-Spec TR12 shifter
    • Gewicht: 129 gram inclusief montagebeugel;
    • Materiaal behuizing: aluminium en carbon;
    • Opschakelhendel:
      • rotatiebeweging;
      • tot 5 kransen per keer schakelen;
      • verstelbaar;
      • carbon;
    • Afschakelhendel:
      • rechtlijnige beweging;
      • 1 krans schakelen per keer;
      • gesmeed aluminium;
    • Montageopties: rechtstreekse stuurmontage (als getest) en diverse matchmakers om shifter met diverse remgrepen te combineren.
  • Kleuropties: zwart-grijs, zwart-goud, zwart-zwart;
  • Advies verkoopprijs set derailleur én shifter: € 299.

Compatibiliteit

TRP heeft (nog) geen eigen cassettes, maar de TR12-derailleur is compatibel met alle reguliere 12-speed mountainbike-cassettes, maar de één werkt wel beter dan de ander. Hieronder vind je een volledig overzicht en hoe goed die samenwerken volgens TRP.

TRP G-Spec TR12 Cassette en Ketting compatibiliteit

Website fabrikant: www.trpcycling.com


Montage en afstelling

TRP heeft zijn derailleur vooral ontwikkeld op basis van de 12-speed Sram-cassettes en kettingen. Simpelweg omdat er destijds nog geen Shimano 12-speed was. Logischerwijs geven ze dan ook maximale compatibiliteit met Sram 12-speed-cassettes, zolang je maar bij 10-50t blijft. Méér dan 50 tandjes kan de derailleur volgens TRP niet aan, maar ik kan je verklappen dat je met wat extra aandacht bij het afstellen een 10-51t Shimano-cassette óók werkend krijgt.

Shimano en Sram 12-speed wijken qua afstand tussen de kettingbladen onderling nauwelijks af. Sterker nog; het is zo klein dat één en ander zonder al te veel gedoe te combineren valt. Iets dat e*thirteen met zijn Helix R12-cassettes ook onderschrijft. Ik wisselde de 12-speed XTR-derailleur en shifter op mijn xc-fully in voor de TRP G-Spec TR12-onderdelen. De 12-speed Shimano XTR-ketting en de 10-45t-cassette liet ik ongemoeid.

TRP TR12 – Icoontje kettinglengte

Handig: icoontjes van een kettingschakel op het p-gewricht én op de kooi dienen als hulpmiddel om te juiste kettinglengte te bepalen.

Voor goed schakelgedrag is de afstand tussen het bovenste derailleurwieltje en de cassettekransen cruciaal (dit wordt ook wel de B-gap genoemd). Door de witte lijn achter op de kooi uit te lijnen met de toppen van de grootste krans, is die B-gap goed ingesteld.

Montage en afstellen zijn niet noemenswaardig anders dan bij een Shimano- of Sram-setup. Wel heeft TRP handige icoontjes geprint op het p-gewricht en de kettingkooi. Bij het bepalen van de kettinglengte werk je er naar dat deze twee kettingschalm-icoontjes zo goed als uitgelijnd zijn wanneer de ketting op de kleinste cassettekrans ligt. Net als bij Shimano’s 12-speed-derailleur heeft TRP op de achterzijde van de kettingkooi een streep geprint die aangeeft op welke positie het bovenste derailleurwieltje afgesteld moet staan ten opzichte van de grootste cassettekrans. Bij een Sram-derailleur doe je dit middels een tooltje. Maar net als bij Shimano werkt het aflezen van de streep bij de TRP TR12-derailleur prima en voldoende snel.

Het instellen van de begrenzingen en afstellen voor ratelvrij schakelgedrag ging eveneens snel. Ook op dit vlak wijkt TRP in niets af van de concurrenten. En spannender kan ik het écht niet maken.

Tekst gaat verder onder de volgende foto

TRP G-Spec TR12 rijervaringen

En zo weinig spannend als de montage was, zo is het schakelgedrag dat ook. Dat klinkt denigrerend, maar is allerminst zo bedoeld. Sterker, dat is eigenlijk een groot compliment.

TRP G-Spec TR12 derailleur

Merk op: na een ruzie met een struik heeft de buitenkabel een knikje opgelopen, die in dit aanzicht wat extreem lijkt. Het bleek nauwelijks de schakelkwaliteit te beïnvloeden.

Erg goed gedefinieerde shifterbediening

Schakelgedrag is uiteraard sterk verbonden met het gemak waarmee een ketting over een cassette kan bewegen. Zoals ik al eerder aanhaalde heeft Shimano met zijn 12-speed onderdelen bewezen dat ze deze fine-tuning als geen ander beheersen. Dus ja, een deel van het schakelgedrag bij mijn test komt de Japanse firma ten deel.

Dat een ketting gemakkelijk van krans wisselt – ook onder kracht – zegt alleen niet zo veel over het gevoel van de derailleur en shifter. Maar dat is bij TRP TR12-shifter erg gedefinieerd. Je kan tot 5 kransen in één beweging opschakelen. En daarbij voel je duidelijk de individuele klikjes per schakelstap. Ook als je maar één krans opschakelt hoef je niet te gissen hoe ver je de hendel moet bewegen, want de feedback is echt goed en duidelijk. En meer nog; het komt goed overeen met een even zo gedefinieerde verplaatsing van de ketting op je cassette.

“…je hoeft niet te gissen hoe ver je de hendel moet bewegen, want de feedback is echt goed en duidelijk.”

Het afschakelen naar een kleinere krans, met de rechtlijnig bewegende kleine hendel is eveneens goed gedefinieerd. De bewegingsvrijheid is vrij compact – gevoelsmatig nog net wat minder dan bij de Sram-schakelaars. Maar de tegendruk van de ‘klik’ in de hendel is fors, waardoor je goed voelt wat je doet. Per ongeluk meerdere keren afschakelen omdat je tijdens het drukken over wat hobbels rammelt, is me – in tegenstelling tot bij Sram-shifters – nog niet overkomen.

Wel merk ik op dat beide hendels wat verder van het stuur staan dan bij shifters van Sram of Shimano. Om met name de grootste hendel te bedienen moet ik mijn duim dus wat meer van het stuur wegdraaien. En dat vergt toch wel wat gewenning. Uiteindelijk vind ik de positie goed genoeg werken, maar zeg daar wel bij dat ik Sram- en Shimano-shifters fijner vind op dit vlak. Zeker wanneer je kleine handen hebt, kom je bij de TR12-shifter toch wel tegen ergonomische grenzen.


Zwaarder schakelen

In een rechtstreeks vergelijking met Shimano en zéker Sram Eagle 12-speed shifters en derailleur, kost het schakelen naar grotere kransen bij de TRP G-Spec TR12-setup merkbaar méér kracht. Zelfs méér dan bij de 11-speed setups van Shimano die, mét de clutch ingeschakelt, ook relatief veel kracht vergen. Dit is te wijten aan de combinatie van de parallellogram onder een hoek en de clutch. Bij het schakelen verdraait de kettingkooi tegen de wrijvingskracht van de clutch, waardoor er een koppel het p-gewricht ontstaat. Doordat de parallellogram onder een hoek** staat, voel je een afgeleide van dat koppel als tegenkracht in je schakelkabel wanneer je opschakelt.

Net als bij Shimano kun je op de G-Spec TR12-derailleur de clutch uitzetten en net als bij Shimano schakelt de TRP-derailleur dan lichter. Maar goed, die clutch wil je niet uitzetten; die heb je gewoon nodig als je geen kettinggeleider rond je kettingblad hebt. Met name vanaf de vierde (kleine) krans is dat verschil er duidelijk en neemt zelfs in zwaarte iets toe naar mate je naar de grootste kransen schakelt.

** Parallellogram onder een hoek versus verticaal en het effect op schakelkracht
Sram noemt het ontwerp van zijn 1x-specifieke derailleurs X-Horizon. Hierbij beweegt het p-gewricht, waaraan de kettingkooi is bevestigd, door de verticale plaatsing van de scharnieren (zie rode stippellijnen in onderstaande afbeelding) in het parallellogram, dus horizontaal onder de cassette door. Voordat Sram hiermee in 2012 op de markt kwam en de trend naar 1x-aandrijvingen in gang zette, stond het parallellogram van elke achterderailleur onder een hoek. Daardoor beweegt het p-gewricht (en dus de kettingkooi) dan ook onder een hoek onder de cassette door.

Door ons bewerkte tekening, op basis van originele tekening van Sram.

Vanuit de vorm van een cassette is die laatste (en dus tot 2012 toe meest gebruikte) constructie logisch, omdat je het bovenste derailleurwieltje op nagenoeg dezelfde afstand wilt hebben ten opzichte van de kettingkrans, in élke versnelling. Door het verticaal plaatsen van de scharnieren in de parallellogram loste Sram echter wel twee punten op:

  • Ten eerste het fenomeen ghost shifting, waarbij ten gevolge van flink stuiteren over paden, de derailleur omhoog en omlaag kon bewegen. En wanneer er ergens wat rek op de schakelkabel zat, betekende dat de derailleur ook zijdelings bewoog en dus schakelde – vooral bij downhillbikes was dit een probleem;
  • Ten tweede betekent het dat het wrijvingskoppel van de clutch géén invloed heeft op de schakelkracht. Bij een schuin geplaatste parallellogram komt namelijk een afgeleide van die kracht (hierboven stilistisch weergegeven met de zwarte ronde pijlen op het p-gewricht) in de richting van de actuatie te staan. En dat voel je dus tijdens het schakelen.

Om vervolgens toch de afstand tussen het bovenste derailleurwieltje en de kettingkransen op de cassette nagenoeg constant te houden om schakelprestaties te garanderen, is het bovenste derailleurwieltje verder weg geplaatst van het scharnierpunt van de kooi. Daarmee is dit type derailleur extreem afhankelijk van een juiste kettinglengte. En daarin schuilt dan ook de reden waarom ze niet compatibel zijn met een voorderailleur-setup, waarbij dus veel kettinglengte-verschil optreedt.

In tegenstelling tot Sram heeft Shimano de voorderailleur nog niet vaarwel gezegd voor offroad-toepassingen. Niettemin ziet ook Shimano de voordelen duidelijk in van een 1x-specifieke derailleur. Bij de huidige generatie 12-speed groepen levert het Japanse merk dan ook specifieke 1x-derailleurs waarbij de parallellogram óók nagenoeg (maar nog steeds niet helemaal) horizontaal beweegt – en die schakelen dan ook lichter dan hun voorgangers.

Het ontwerp grijpt eigenlijk terug op de allereerste derailleurs die ruim 100 jaar geleden voor het eerst gebruikt werden. En in tegenstelling tot wat velen denken, is het basisontwerp van zo’n derailleur dus ook niet gepatenteerd door Sram, want daarvoor zijn ze zo’n 100 jaar te laat.

Precisie

TRP heeft bij zijn derailleurontwikkeling alleen gebruik kunnen maken van Sram en e*thirteen 12-speed-cassettes. Shimano was namelijk nog niet op de markt met schakelspul met een dozijn aan versnellingen. TRP geeft dan ook aan dat de meest optimale setup te maken is met een Sram-cassette. Ik heb vooral kilometers gemaakt met een XTR M9100 10-45t-cassette. Ook reed ik kortstondig rond met een ingereden Sram X01 Eagle 10-50t-cassette en ketting. Qua schakelgevoel in de shifter of schakelkwaliteit van de derailleur merkte ik geen noemenswaardig verschil tussen die beide setups.

In beide gevallen merkte ik wel op dat de G-Spec TR12-derailleur op de 3 kleinste kransjes marginaal minder resoluut of snel schakelt dan een volledige Shimano XTR of Sram X01 Eagle-setup. Mogelijk is de veerspanning in de parallellogram in dit gebied net wat te mager om de wrijving in de schakelkabel voldoende snel te overwinnen. Dat gezegd hebbende; inmiddels zit er een knikje in de buitenkabel na een onhandige aanvaring met een struik, wat dit effect er niet beter op heeft gemaakt. Maar ook daarvoor – met een mooi egaal lopende buitenkabel – was dit effect subtiel merkbaar, maar nooit iets om tijdens een rit echt hinder van te hebben.

Geklapper

Eerder legde ik al uit dat de clutch bij TRP bestaat uit getande ringen en pallen. Als je de kooi naar voren beweegt, lopen de pallen vrij. Met mijn fiets in de werkstandaard is dat vrijlopen duidelijk waarneembaar. Onderweg valt dat geluid totaal niet op omdat de beweging per schakelactie betrekkelijk klein is. Je merkt het hooguit op bij flink inveren van de achtervering (waarbij de afstand tussen achterwiel en crank vergroot en dus de kettingkooi onderuit wordt getrokken), op een verder redelijk egaal pad waarop je banden niet veel geluid produceren. Oftewel: in mijn optiek niets om over aanstoot aan te nemen.

Maar stil is de TRP G-Spec TR12-aandrijving bij sowieso niet gebleven. Al snel vond ik dat de ketting meer geluid maakte dan ik van mijn XTR 12-speed-setup gewend ben. Ik wijt dat aan twee dingen. Ten eerste is de veerspanning van de kettingkooi duidelijk lager dan bij derailleurs van Shimano en Sram. Ten tweede heb ik de indruk dat de clutch wat gemakkelijk verloopt.

“Al snel vond ik dat de ketting meer geluid maakte dan ik van mijn XTR 12-speed setup op deze bike gewend ben.”

In elk geval in de eerste 3 maanden van gebruik, heb ik twee keer de clutch bijgesteld. Dat doe je door simpelweg 2 kleine inbusboutjes achter in de kooi aan te draaien. Die zitten niet op de meest bereikbare plek en het regelbereik lijkt wat ongedefinieerd. Ik merkte dat een beetje verdraaien al veel effect had. Met vorige alinea in het achterhoofd, snap je dat ik de clutch ook niet overmatig strak wilde stellen, omdat dat dat rechtstreeks invloed heeft op de benodigde schakelkracht.

Achterop de kooi kun je via twee kleine inbusboutjes de voorspanning van de clutch verhogen of verlagen. In de eerste 3 maanden heb ik tot tweemaal toe de voorspanning verhoogd. En nu na ruim anderhalf jaar mag het geheel wéér een slagje extra krijgen.

Duurzaamheid

Ik ben inmiddels ruim anderhalf jaar onderweg met de TRP TR12-onderdelen. De indrukken die ik in de eerste weken opdeed zijn niet of nauwelijks veranderd. Het schakelgedrag is nog steeds zoals op dag één en ik bespeur – op een licht verlopende clutch na – geen echte slijtagepunten. Op één punt na (daarover hieronder meer) is er nergens roest of zijn er overmatige slijtagesporen. Alles is nog steeds spelingsvrij en ook in de stoffige voorjaars- en zomermaanden bleef alles kraakvrij.

Wel werd ik begin vorige winter verrast door een vastgelopen derailleurwieltje. TRP past roestvaststalen, afgedichte cartridgelagers toe in beide wieltjes. Maar het onderste wieltje bleek na vier dagen stilstand na een poetsbeurt toch écht vastgeroest. Na het verwijderen van de afdichtingen, het grondig uitspoelen met ontvetter, opnieuw voorzien van hoogwaardig vet, is-ie echter probleemloos de zomer en het voorbije najaar doorgekomen. Mijn vermoeden is dat-ie gewoonweg te mager voorzien was van vet. Het bovenste wieltje draait nog altijd prima zoals op dag één.

Na 5 maanden gebruik bleek het lager van het onderste derailleurwieltje vastgeroest te zijn. Bijzonder, want hij zou van roestvaststaal gemaakt zijn, aldus TRP. Deze foto is van na het verwijderen van het vet; je ziet nog een beetje roest op de rand van de buitenschaal van het lager. Na het volstoppen met vet en terug afdichten van het lager, draait-ie tot op de dag vandaag probleemloos.


Conclusie

Ergens voelt het vreemd om onder zo’n lang verhaal een korte conclusie op te schrijven. Toch is dat wat ik in essentie wel wil doen (maar waarin ik – wederom – faal). De ontwikkelaars bij TRP Cycling hebben namelijk het huiswerk erg goed gedaan. De kettingspanning is misschien niet zo hoog als bij Sram of Shimano, toch is de ketting er bij crosscountry-gebruik nooit afgelopen. De schakelkwaliteit is in combinatie met Sram- en Shimano-cassettes en kettingen ook gewoon goed. Het schakelgevoel van de shifter is daarbij ook duidelijk en er is voldoende feedback. Of de positionering van de hendels en hun respectievelijke beweging je passen, is uiteraard vooral persoonlijk. Maar het wijkt niet extreem af van wat ik van de twee grote concurrenten gewend bent.

Een ruime voldoende (een 7) of zelfs 8 scoren op je rapport voor ‘je eerste poging’ is leuk vooral bijzonder knap, als je je beseft hoeveel méér ervaring de concurrentie heeft. Maar juist is zo’n score voor TRP niet voldoende om boven het maaiveld uit te steken. In die zin is het dan ook beslist niet zo dat je nu massaal je Sram of Shimano-spullen moet dumpen*** omdat je jezelf tekort doet niet met de TRP TR12-groep te rijden. Je doet jezelf alleen wél tekort het niet te overwegen wanneer je tóch aan vervanging toe bent of wanneer je een nieuwe bike gaat opbouwen.

*** Al zul je er momenteel op de tweedehandsmarkt behoorlijk goed aan kunnen verdienen, gegeven de opgedroogde voorraden van Sram en Shimano.


Epiloog: méér concurrentie

TRP zet met de G-Spec TR12-groep iets neer dat beslist de concurrentie aankan. Maar in niets blinkt het uit ten opzichte van de concurrentie. Niet in functie, niet in kwaliteit. Maar even zo goed komt het ook niets tekort. Het is slechts in details dat het afwijkt. En dat is al een prestatie op zich als je ziet hoe complex een shifter met goede feedback en een stabiele, robuuste derailleur in feite zijn.

Het grootste nadeel van én voor TRP is vooral de prijs. Je koopt namelijk voor bijna de helft (!) een Shimano Deore XT 12-speed derailleur en shifter, met nagenoeg hetzelfde gewicht en gewoon prima prestaties. Als nieuwkomer is het lastig om te concurreren met twee grote spelers als Sram en Shimano. Maar waar het Box Components niet echt lijkt te zijn gelukt om de brede en high-end markt te bedienen, zie ik dat bij TRP anders.

TRP’s ‘eerste poging’ met de G-Spec TR12 geeft me een betere indruk dan de Box One deed. Het is vooralsnog ook duurzaam gebleken én er staat een groot en degelijk bedrijf achter met veel kennis en kunde. Een blik op de patentportfolio met talloze patenten voor cassettes, (draadloos) elektronische schakelapparatuur en communicatiemethoden, laat ook weinig te raden over: TRP heeft ambities! En méér concurrentie op de markt is altijd leuker, toch? Dus als er dan al een reden is om de TRP TR12-onderdelen nu al te overwegen is het wel om daarmee bij te dragen aan een verbreding van de markt.

TRP e-derailleur

De DH7 en TR12-groepen van TRP Cycling zijn pas het begin, getuige de imposante patentportfolio van TRP. In de voorbije jaren heeft het Taiwanese bedrijf talloze patenten aangevraagd op allerlei shifter- en deraileurontwerpen. Mechanisch én elektronisch, zoals bovenstaande afbeelding (uit patent TWM610347 (U) ― 2021-04-11). Gegeven het detailniveau van alle tekeningen broeit er flink wat bij TRP…
Geplaatst in Reviews en getagd met , , , , .
Subscribe
Notify of
guest
0 Comments
Inline Feedbacks
View all comments