Test | 11/42t-cassette op Shimano GRX-groep dankzij Wolf Tooth Goat-link

Tekst: Remco van den Heuvel // Foto’s: Arjan Kruik

Met speciale dank aan onze fijne vrienden van Klein Tweewielers voor hun assistentie bij het prepareren van de testfiets.

Vrijwel álle gravelbikes zijn overgeared…

We hebben het op deze site al vaker gezegd en we zullen het blijven zeggen: in onze optiek zijn vrijwel álle gravelbikes overgeared. Wat we daarmee bedoelen? Simpel: de zware versnellingen op de huidige gravelbikes hebben zijn te zwaar. Kijk maar eens goed op welke snelheden je uitkomt als je bij een gemiddelde cadans de kleinste drie kransjes schakelt. Maar wie rijdt er werkelijk zó snel op een gravelbike?

Aan de andere kant merken we dat we in steile buitenlandse beklimmingen regelmatig tekortkomen. Ja, we fietsen hier op de redactie graag en veel. Maar we hebben ondanks dat niet de bovenbenen van André Greipel of het talent van Tadej Pogačar. Als je het fijne wilt weten over het versnellingengebeuren op gravelbikes, dan loont het de moeite het artikel even te lezen dat collega Jeroen daarover heeft geschreven!

Alhoewel ik met een dikke 10 duizend kilometer per jaar best wel een veelfietser ben en ik over de kracht die m’n benen kunnen leveren eigenlijk niks te klagen heb, overkomt het ook mij zo nu en dan dat ik een tandje lichter zou willen schakelen dan m’n versnellingssysteem toelaat. Ik rij op een Trek Checkpoint met een Shimano GRX 800-groep. Aan de voorkant zit een dubbel met buiten een 48 en binnen een 31. En achteraan is een 11/34-cassette gestoken. Helemaal niks mee op de Brabantse zand- en boswegen, mijn gebruikelijke jachtgebied. En ook prima in bijvoorbeeld het Limburgse Heuvelland. Maar verder weg, als de beklimmingen langer en steiler worden, dan loop ik met m’n GRX-groep soms tegen m’n grenzen aan.

Shimano GRX 800 met 11/42t-cassette?

Als ik me heb ingeschreven voor de 11 Stuwmerentocht, een tocht van 210 kilometer door de Belgische en Duitse Eifel, besluit ik dat ik m’n fiets hiervoor wil uitrusten met lichtere verzetten. Immers, die tocht in het midden van de natte en koude herfst is ook met passende versnellingen al zwaar genoeg! Maar hoe maak ik de versnellingen op m’n Checkpoint lichter? Natuurlijk, een cassette bestellen met grotere kransen is simpel zat. Maar wordt de grootste krans groter dan 34 tanden, dan kan m’n GRX 800-derailleur het niet meer aan. Terwijl ik het liefst een 11/40t of zelfs 11/42t-cassette zou monteren.

Een Goat-Link van de Amerikaanse tuner Wolf Tooth blijkt de oplossing. Dit aluminium koppelstukje tussen de deraileurhanger en de derailleur brengt deze laatste iets verder naar achteren en naar benden dan het originele verbindingselement. Daardoor zou de derailleur wél in staat zijn de ketting rond grotere kransen te leggen. Wolf Tooth brengt zelfs meerdere Goat-links: de Goat-link 10 is iets langer dan de originele Shimano-link, de Goat-link 11 is op zijn beurt weer iets langer dan de Goat-link 10. Hoe langer de link, hoe groter de kransen die je derailleur aan zou moeten kunnen. De Goat-link 10 zou kransen tot 42 tanden aankunnen, de Goat-link 11 zelfs kransen tot 44 tanden! Het onderdeeltje kost 35 euro.

Naast de twee Goat-links heb ik ook twee cassettes besteld. Een 11/40t en 11/42t, beide van het Taiwanese Sunrace. Al eerder had collega Arjan hier goede ervaringen mee opgedaan op zijn 10-speed-gravelbike. In de werkplaats van mijn vaste fietsenmaker Klein Tweewielers heb ik alle potentieel zinvolle combinaties uitgeprobeerd. Om te beginnen natuurlijk de 11/40t-cassette met de originele derailleur, daarna de 11/40t-cassette met een Goat-link 10, dan de 11/42t-cassette met een Goat-link 10 en vervolgens diezelfde cassette met de iets langere Goat-link 11.

Snelle een eenvoudige installatie

Het verruilen van de originele cassette voor een groter exemplaar van Sunrace is uiteraard een routineklusje. Maar ook het monteren van de Goat-link is een werkje van niks. Twee inbusbouten loshalen en weer vastzetten, dat is alles. Iets meer werk is het afstellen van de lengte van de nieuwe ketting. Dat was ik vergeten te vermelden: omdat de kransen van de Sunrace-cassettes groter zijn, is een langere ketting noodzakelijk. Om precies te zijn: vier schakels langer. Maar goed, wie van cassette wisselt doet er sowieso verstandig aan ook gelijk z’n ketting te vernieuwen. Ik heb een high-end ketting van Sunrace gebruikt.

In de werkplaats blijkt al direct het nut van de Goat-link; met de origine Shimano-link krijgt de GRX 800-derailleur de ketting niet op de grootste krans van de 11/40t-cassette. Met de Goat-link 10 gaat dat probleemloos, evenals met de langere Goat-link 11. En met de nog grotere 11/42t-cassette? Hiermee hebben zowel de Goat-link 10 als de langere Goat-link 11 geen enkele moeite. Sterker: met de kortste Goat-link doorloopt de ketting zó soepel alle schakelinstructies, dat ik besluit om met deze set-up de 11 Stuwmerentocht te gaan rijden. Want waarom een lange link gebruiken als een korte ook werkt?

Klimmen met de 11/42t-cassette

Laat ik maar gelijk met de deur in huis vallen: het rijden van de 11 Stuwmerentocht met de getunede aandrijflijn is een succes. Het Shimano GRX-systeem met Goat-link en Sunrace-cassette schakelt over het gehele bereik bijna net goed als het origineel. Dus óók met de ketting links van het midden, op het binnenblad en de grootste twee kransen, de 36 en de 42. Ik schrijf bewust “bijna net goed”, want als het gaat om souplesse en precisie blijft Shimano toch de referentie.

Nog even over die twee extra grote kransen. Ik gebruik ze tijdens de 11 Stuwmerentocht maar sporadisch. Maar ze zíjn er wel en dat is in sommige steile stukken absoluut een zegen. Waar m’n fietsmaten zich in dergelijke secties steunend en kreunend naar boven persen, daar trap ik soepel de hoogtemeters onder me weg. En wat nog belangrijker is: daardoor blijf ik veel langer fris. Waar sommige fietsmaten er al na honderd kilometer volledig af liggen, daar fiets ik gewoon lekker door. Oké, m’n benen zijn die dag ronduit top. Maar ook goede benen kan je opblazen. En dankzij m’n lichtere versnellingen gebeurt dat niet.

Nadelen

Nadelen van deze tuning? Allereerst natuurlijk de grotere stappen tussen de verzetten in de tweede, bovenste helft van de cassette. Ik zou wel willen zeggen dat je die stappen niet bemerkt, maar helaas is het wel zo. Aan de andere kant: of je nou een 11/34 hebt of een 11/42, de onderste zes kransen zijn gelijk. In het vlakke is er dus eigenlijk geen verschil. En dan is er natuurlijk het hogere gewicht, als je daar belang aan hecht. De originele GRX 11/34t-cassette weegt 330 gram, de Sunrace 11/40t en 11/42t wegen respectievelijk 429 en 465 gram. Dat scheelt dus nogal. Maar goed, alhoewel ik best wel een liefhebber ben van lichtgewicht onderdelen, vind ik probleemloos bovenkomen toch nét even wat belangrijker dan dat gewichtsverschil.

Dat wil overigens niet zeggen dat ik ben blijven fietsen met de Sunrace-cassette. Voor m’n rondjes door het Brabantse land heb ik gewoon de oude GRX-cassette weer teruggeplaatst, inclusief de originele ketting. De Goat-link heb ik echter gewoon laten zitten. De link lijkt bij het fietsen met de originele 11/34t-cassette namelijk niet in de weg te zitten.

Conclusie

Shimano zegt dat het niet kan, een 11/40t of 11/42t-cassette op een gravelbike met een GRX 800-aandrijflijn. Maar met behulp van Wolf Tooth’s Goat-links kan het gewoon wel. De kortste van de twee links uit het assortiment van de Amerikaanse onderdelenmaker werkt prima, dus er is eigenlijk geen reden om voor de langere uitvoering te gaan. Monteren is appeltje-eitje, de kwaliteit is hoog en de prijs is, zeker gezien hetgeen het linkje weet te bewerkstelligen, behoorlijk bescheiden. Kortom: wat mij betreft een aanrader.

Hetzelfde geldt eigenlijk ook voor de gebruikte 11/42t-cassette van Sunrace. Oké, omdat-ie volledig uit stalen kransen is opgebouwd, is het ondanks de aluminium spider geen lichtgewicht. Maar de kwaliteit en de afwerking zijn goed. Dito voor het schakelen. Nee, de extreme souplesse van het origineel van Shimano haalt Sunrace niet. Maar het verschil is klein. En net als z’n Japanse evenknie verslikt de ketting zich zelden of nooit in de cassette.

Lang verhaal kort: als je voor het rijden van een graveltocht met lange en/of steile beklimmingen op zoek bent naar lichtere versnellingen dan die waarover de originele Shimano GRX-aandrijflijn op je gravelbike beschikt, dan is de combinatie van een Wolf Tooth Goat-link en een Sunrace 11/42t-cassette absoluut niet verkeerd. Of je moet heel graag van bergwandelen houden, dan moet je natuurlijk gewoon met de originele set-up blijven rijden…