Test | Bosch CX Gen 5 e-bike-motor: Beschavingsoffensief

Tekst en foto’s: Arjan Kruik

Bosch CX Gen 5: beschavingsoffensief

Dit jaar is op veel e-mountainbikes een nieuwe motor van Bosch te zien: de Performance Line CX Gen 5. Of in het Nederlands: de vijfde generatie van Bosch’ CX-motor. Niet dat je je bike met de vierde generatie van deze motor nu bij het grofvuil moet zetten. Zeker niet, het is nog steeds een fijn systeem. Niet voor niets vind je het ook dit jaar in veel nieuwe e-bikes. Maar uiteindelijk gaat de CX-motor in z’n huidige vorm al mee sinds 2019. En dat is, gezien het snelle tempo waarin de elektrische aandrijftechnologie evolueert, best wel lang.

De leeftijd van de CX van de vierde generatie laat zich inmiddels gelden. Zo is het niet de meest compacte of lichte full-power-motor op de markt. Dan is er nog het gerammel in het binnenwerk als je de bike zonder te trappen laat rollen. En ook op het punt van rijgevoel, displays en bedieningsgemak is de CX Gen 4 niet meer de referentie die deze motor lange tijd was. Dat geldt eveneens voor de befaamde powertube-accu’s, waarvan de introductie in 2020 de weg vrijmaakte voor e-mountainbikes met volledige geïntegreerde trapondersteuning. Maar sindsdien heeft de accutechnologie zich razendsnel ontwikkeld.

Bij de nieuwe CX Gen 5 zijn volgens Bosch alle verbeterpunten onder handen genomen. De nieuwe CX is volgens de Duitse fabrikant stiller, gevoeliger en subtieler, de nieuwe powertube-accu’s zijn kleiner en lichter en bevatten tegelijkertijd meer stroom. Kortom: Bosch heeft de CX onderworpen aan een beschavingsoffensief. Was dat succesvol? Om dat uit te vinden zijn we ermee gaan rijden. De testfiets van dienst is een Kapoho van KTM. We hebben er niet alleen mee in Nederland gereden, maar hebben ‘m ook meegenomen naar de Italiaanse Alpen.

Powertube 600 en 800

Bij de nieuwe CX-motor horen twee nieuwe accu’s: de Powertube 600 en 800. De cellen in deze accu’s hebben een hogere energiedichtheid dan die van de oude modellen. Dat betekent simpelweg dat meer wattuur beschikbaar is bij een lager gewicht. De Powertube 600 weegt 3 kilo, de Powertube 800 3,9 kilo. Ter vergelijking: ondanks een kleinere capaciteit weegt de oude Powertube 750 een halve kilo meer: 4,4 kilo!

In onze KTM Kapoho zit de grootste accu, de Powertube 800. Daarmee hebben we tijdens onze Italië-trip in de e-mtb-stand, en bij een rijdersgewicht van iets minder dan zeventig kilo, 51 kilometer en 2.100 hoogtemeters overbrugt, met bij aankomst bij ons hotel nog en kleine tien procent in de accu. Wil je meer kilo- en hoogtemeters rijden? Dan zal je de eco-stand moeten gebruiken. Bosch biedt in de vorm van de Power More weliswaar een range-extender met een inhoud van 250 wattuur aan, maar die past niet op de Kapoho.

Wachten op de nieuwe bovenbuisdisplay

De makke van de oude CX-motor is, onder andere, z’n display. Of beter: het ontbreken daarvan. Natuurlijk, de draadloze mini-remote naast het linker handvat is lekker minimalistisch. Maar dat geldt helaas ook voor de door veel fietsfabrikanten gebruikte system-controller in de bovenbuis. Leuk hoor, al die gekleurde lampjes. Net een kerstboom. Maar écht informatie bieden? Ho maar. Terwijl concurrerende aanbieders inmiddels wél over overzichtelijke geïntegreerde of semi-geïntegreerde displays beschikken. Tot de eerste categorie behoren bovenbuisdisplays à la TQ en Specialized, van die tweede categorie is de naast de stuurpen gemonteerde EM800-display van Shimano een voorbeeld. Die laatste heeft blijkbaar als inspiratie gediend voor Bosch’ nieuwe, qua plaatsing vrijwel gelijke Purion 400-display.

Beter goed gejat dan slecht bedacht. Maar het lijkt een tussenoplossing, want er zit bij Bosch namelijk ook een geïntegreerde bovenbuisdisplay in de pijplijn. Die krijgt vrijwel zeker een groot scherm waarop alle gegevens afleesbaar zijn, die tot nu toe alleen met de op het stuur gemonteerde Kiox- of Purion-displays afgelezen konden worden. Totdat die nieuwe display op de markt komt, is de Purion 400, in combinatie huidige system-controller in de bovenbuis en de draadloze mini-remote aan het stuur, beste optie voor wie niet wil inleveren op informatie, maar wel een opgeruimde cockpit wil.

De Bosch CX-bike die wij getest hebben, Kapoho van KTM, is als het om displays gaat weer een verhaal apart. Het gaat om een zogenaamde L-uitvoering, die is bedoeld voor de Zwitserse markt. Naast verlichting heeft deze uitvoering een (bedrade) LED-remote bij het linker handvat en een Kiox 300-display op de stuurpen. Eerder maximalistisch dan minimalistisch. Gelukkig hebben de meeste andere Kapoho’s gewoon een mini-remote op het stuur, een system-controller in de bovenbuis en de nieuwe Purion 400-display naast de stuurpen.

Persoonlijke instelling met Flow-app

De meeste ritten met de KTM Kapoho hebben we gereden met de ondersteuning in de fabriekinstelling. Echter, wie dat wil kan met Bosch’ Flow-app z’n trapondersteuning personaliseren. Nadat je de app heb heb gedownload en je jouw bike hebt gekoppeld aan je telefoon, krijg je toegang tot een menu met schuifknoppen. Daarmee kun je alle ondersteuningsstanden op de punten kracht, koppel en reactiesnelheid personaliseren.

Daarnaast biedt de app een praktische, maar redelijk basale lock-functie. Aanvullende beveiligings- en trackingdiensten zijn alleen beschikbaar in de betaalde premium-versie van de Bosch-app. Merk op: deze functies zijn (onder andere) bij de nieuwe Specialized-motoren wel gratis beschikbaar.

Ander punt: net als bij de EP801 van Shimano die we eerder uitgebreid reden, duurt het ook bij de Bosch CX soms tamelijk lang voordat de fiets en m’n telefoon elkaar ‘gevonden’ hebben, zelfs als beide al meerdere malen gekoppeld zijn geweest.

Nog steeds krachtig, maar veel beschaafder

Wie deze website volgt – of beter: wie onze tests van e-mountainbikes bijhoudt – zal gemerkt hebben dat we ten opzichte van Bosch’ vorige CX-motor altijd een ambivalente houding hebben aangenomen. Want enerzijds zijn de kracht en de souplesse die deze motor levert erg plezierig, maar anderzijds is de dosering niet altijd even subtiel. In de turbo-stand trek je bij wijze van spreken de klinkers uit de straat en het vanuit stilstand wegrijden op een steil pad met een losse ondergrond, is vanwege de te bruuske ondersteuning een hele uitdaging.

Ook de naloop, die geactiveerd wordt zodra je de cranks stil houdt, is bij de oude CX-motor niet bepaald verfijnd. Deze ondersteuning voelt zeer onnatuurlijk, haast motorfietsachtig aan. En dan is er nog de onaangename walk-assist. Als je die activeert om een lastige, steile looppassage te overmeesteren, ben je soms letterlijk achter je eigen bike aan het aanrennen…

Met de nieuwe CX-aandrijving is het bovenstaande allemaal verleden tijd. Hoe? Het antwoord: sensoren. Naast de gebruikelijke exemplaren die het aantal omwentelingen, de snelheid en de pedaaldruk meten, zijn er nu ook sensoren die in een driedimensionaal vlak versnellingen kunnen meten. Gaat de bike omhoog of omlaag? Trap je over een rotspad of een gladde gravelweg? Met deze informatie, gecombineerd met de input van de rijder en de actuele snelheid, past de motor de geleverde ondersteuning aan. En dat voelt goed aan. De kracht van de oude CX is er nog steeds, maar de dosering van die kracht is veel gelijkmatiger.

Ook merkbaar beter: naloop, wegrijden en loopstand

Aangezien de sensoren niet alleen méér data aan het systeem leveren, maar die data bovendien veel nauwkeuriger zijn, heeft Bosch tal van subtiele, additionele verbeteringen kunnen doorvoeren. Zo reageert de extended boost, de hierboven bekritiseerde naloop dus, nu veel beter op de input van de berijder. Trap je krachtig, dan is de naloop bij het stilhouden van de cranks krachtiger en langer dan bij een matige inspanning van je benen. Echt een welkome aanpassing, want met de naloop op de CX Gen 4 waanden we ons regelmatig passieve bijrijder in plaats van actieve bestuurder.

Een andere een fijne verbetering is de hill start assist-functie. Doordat het systeem nu meer ‘weet’, kan de trapondersteuning beter gedoseerd worden. Makkelijker wegrijden en meer tractie bij het starten op een steile helling zijn het resultaat. Dat klinkt triviaal, totdat je beseft hoé vaak je in de praktijk opnieuw op gang moet zien te komen.

De walk assist-modus is eveneens bijgewerkt en ook dat is goed nieuws. Bij de nieuwe CX-motor komt de duwsnelheid nauwkeuriger overeen komen met de loopsnelheid. Dus een regulier wandeltempo als het pad vlak en glad is en veel langzamer als de helling steil en hobbelig is. Fijn!

Ook beter: naloop, wegrijden, loopstand en geluid

Alhoewel een test van een e-bike-motor logischerwijs vooral gaat over de ondersteuning – dus over de eigenschappen in het vlakke en vooral in beklimmingen – moet bij een verhaal over de nieuwe Bosch CX-motor ook het afdalen zéker aangestipt worden. Zodra de zwaartekracht in het spel komt is de oude Bosch CX als gevolg van een rammelende interne koppeling namelijk nogal rumoerig. Goed nieuws voor wie zich daar aan ergerde: bij de nieuwe motor is dat probleem opgelost.

En nu het toch over geluid gaat: de nieuwe CX is ook tijdens het klimmen aanmerkelijk stiller dan z’n voorganger. Fijn, want fietsen met de oude motor hoorde je al van verre aankomen. Overigens, óók de Gen 5 CX is niet fluisterstil. De titel ‘stilste e-bike-motor’ is nog steeds stevig in handen van de lichtgewicht TQ-motor. Maar met het geringe aantal decibels dat de nieuwe CX-aandrijving produceert is goed te leven.

Conclusie

De inmiddels al vijfde generatie van de Bosch CX-motor ontketent ten opzichte van z’n voorganger zeker geen revolutie. Echter, het geheel van vernieuwingen en aanpassingen resulteert in een significant beter product. Met een stillere aandrijving, verbeterde sensoren, lichtere accu’s met een grotere capaciteit en de nieuwe, compacte Purion 400-display zijn er volop verbeteringen om enthousiast over te worden. Oftewel: het beschavingsoffensief van Bosch is ronduit geslaagd.

De Kapoho is inmiddels weer terug bij KTM, maar de nieuwe Cube Stereo Hybrid One44 en de eveneens nieuwe Trek Rail komen één dezer dagen de redactie binnenrollen. Zodra we voldoende uren op deze Bosch CX-bikes hebben doorgebracht brengen we je op de hoogte van onze ervaringen. Hou deze site dus in de gaten.