De nieuwe Pinerallo Dogma XC van Tom en Pauline

Terwijl de bikers van het Ineos Grenadiers team op de weg met racefietsen van fietssponsor Pinarello op pad zijn, reden Tom Pidcock en Pauline Ferrand-Prévot tot dusver hun mountainbikewedstrijden op ongemarkeerde BMC Fourstroke crosscountry-fullsuspensions. Reden: de Italiaanse fietsfabrikant had simpelweg géén mountainbikes. Hád inderdaad. Want nu introduceert Pinarello de Dogma XC met 90 tot 100 millimeter veerweg achteraan. En voor een Pinarello – het moet gezegd zijn – opvallend weinig knikken in het frame.

In de aanloop naar de eerste manche van de UCI Mountain Bike World Series in het Tsjechische Nové Město, werden Tom Pidcock en Pauline Ferrand-Prévot er al kortstondig op gespot: hun nieuwe crosscountry-wedstrijdmachine. Tijdens een handje vol voorbereidingswedstrijden in Europa in de voorbije weken zagen we ze aan de startlijn met gecamoufleerde fullsuspensions. Tot dusver reed het tweetal op BMC Fourstrokes, maar dan zonder logo’s. De Italiaanse fietsfabrikant Pinarello is namelijk de officiële fietssponsor van het Ineos Grenadiers team, maar kon ze niet voorzien van fatsoenlijk offroad-materiaal. Met toptalenten als Pidcock en Ferrand-Prévot kun je dat niet lang toelaten, uiteraard. Dus nu komt onder de camouflage de geheel nieuwe Pinerallo Dogma XC tevoorschijn.

Tom Pidcock – Pinarello Dogma XC crosscountry fullsuspension

Dogma XC met subtiele Pinarello-vormen

In z’n persbericht gaat Pinarello er vol op in dat de nieuwe Dogma XC volledig is ontworpen mét en mede dankzij beide talenten, met het onder meer de Olympische Spelen in Parijs in 2024 als doel. Uitgangspunten voor de nieuwe crosscountry-fullsuspension waren onder meer een extreem stijf achterframe voor een zo direct mogelijke reactie op trapkracht en een eenvoudig, progressief veersysteem met daarbij de mogelijkheden om de veerweg aan te passen aan het parcours.

Laat het maar aan Pinerallo over om dit soort wensen om te vormen naar, uh ja, framevormen. Het moet gezegd zijn; hoewel Pinarello’s zelden een rechte buis in hun frame hebben, is het merk bij de Dogma XC iets subtieler te werk gegaan. Maar dat neemt niet weg dat er opvallende ontwerpdetails te vinden zijn. Naast de lichte kattenrug in de bovenbuis is de grote opening boven de trapas het meest in het oog springende framedetail. En waar ik opening zeg, kan het misschien beter gewoon een constructie met een extra buis genoemd worden. Door die extra buis heeft Pinarello de trapas en het punt waar de liggende achtervork met het voorframe verbonden wordt, een hoge stijfheid kunnen geven, aldus het persbericht.

Pinarello Dogma XC

Vering met flex stays en ‘split rear triangle’

Het veersysteem heeft een layout zoals we inmiddels bij nagenoeg elke crosscountry-fullsuspension tegenkomen met slechts één draaipunt en flexstays. Hierdoor kan een scharnierpunt nabij de achternaaf weggelaten worden; de benodigde beweging ín de achtervork gebeurd dankzij het verbuigen van het carbon waaruit-ie gemaakt is.

Opvallend genoeg zijn beide achtervorkhelften onderling niet verbonden. Oftewel: het ontbreekt de achtervork, of eigenlijk -vorken, dus aan dwarsverbindingen. Een opvallende keuze, vooral omdat een extreme stijfheid van de achtervork een uitgangspunt was. Het persbericht maakt melding van een pen die aan beide achtervorken mee in het carbon is verwerkt. Qua details blijft het nog even gissen wat ze hier precies mee bedoelen, maar op basis van de foto’s doen we toch een poging. Het lijkt er op dat beide achtervorkhelften ter hoogte van het hoofdscharnier een holle as hebben die dóór de lagering in het voorframe steekt. Onze gok is dat Pinarello deze vervolgens met een vertanding of andere vormsluiting onderling tegen elkaar aantrekt, zodat ze niet ten opzichte van elkaar kunnen verdraaien. Dit lijkt in essentie op wat Campagnolo bij z’n Ultra Torque crankarmen toepast.

Door deze constructie zou de achtervork dus tóch torsiestijf (genoeg) zijn en kunnen andere dwarsverbindingen weggelaten worden. En dat heeft als voordeel dat er geen (of minder) modder op kan hopen en er ruimte is voor brede banden. Al is de opgegeven maximale bandbreedte van 2.35 inch niet extreem te noemen heden ten dage. Verder zegt Pinarello dat door deze constructie de achtervork korter kan zijn. Hoe kort? Dat is nog gissen; Pinarello heeft geen geometriegegevens medegedeeld.

De achtervork bestaat in feite uit twee losse helften (links en rechts). Er is geen dwarsverbinding zoals je die bij nagenoeg alle achtervorken tegenkomt.

In plaats daarvan zijn beide liggende achtervorken voorzien van holle assen die dóór het voorframe met elkaar verbonden worden. Mogelijk zit hier nog een vormsluiting tussen die zorgt dat het geheel ook torsiestijf is, waarmee de hele achtervork dus ook weer een stijf geheel wordt.

Update

Zoals we al speculeerden, zijn de achtervorkhelften inderdaad voorzien van vertanding. Niet een beetje zoals Campa dat doet, maar gewoon identiek, getuige de extra plaatjes die Pinarello ons na de eerste publicatie van dit artikel alsnog toestuurde.

Verstelbare veerweg en glij- en rollagers

Tegenwoordig is er een trend bij crosscountry-fullsuspensions naar méér veerweg. 120 millimeter is geen uitzondering meer. Daarom is het extra opvallend dat Pinarello bij z’n Dogma XC achteraan 90 millimeter veerweg als uitgangspunt heeft genomen. Door het verstellen van het montagepunt van de achterdemper onderaan de bovenbuis kan echter een langere demper gemonteerd worden, waarmee de veerweg tot 100 millimeter toeneemt. Vooraan wordt dit gecombineerd met vorken met 100 of 120 millimeter veerweg.

De scharnierpunten van het veersystemen draaien op een combinatie van rol- en glijlagers. Op de plekken met weinig rotatie volstaan glijlagers, aldus Pinarello. Zonder dit expliciet toe te lichten, zou dit gaan om het hoofdscharnierpunt. Rollagers (afgedichte industrielagers) worden juist toegepast in de scharnierpunten van de hevel tussen achtervork(en) en achterdemper. Deze maken een relatief grote rotatie tijdens het inveren.

Het montagepunt van de achterdemper is verplaatsbaar. Zo kun je een achterdemper met een inbouwlengte van 190 millimeter monteren, waarbij de slag van 45 millimeter 90 millimeter veerweg geeft. In de andere stand kun je een achterdemper van 210 millimeter kwijt die met een slag van 50 millimeter je 100 millimeter veerweg oplevert.

Op de plekken waar de rotatie het grootste is, past Pinarello rollagers toe. Op het hoofdscharnierpunt, onderaan boven de trapas, is de rotatie meer beperkt, terwijl de krachten hoger zijn; hier past de Italiaanse fabrikant glijlagers toe.

Geometrie

Het persbericht was niet voorzien van een geometrietabel, maar Pinarello stuurde ons deze alsnog na. De Dogma XC heeft een moderne geometrie, waarin ze in niets extreem afwijken. De voorvork staat onder een relatief flauwe 67,5 graden, maar dat is nog altijd een graad steiler dan bijvoorbeeld Specialized’s nieuwe Epic World Cup. De zitbuishoek is met 75,5 graden dan weer redelijk steil.

Framedetails

Wat de framedetails van de Dogma XC meldt Pinarello verder dat-ie uitgevoerd is met een 30,9 millimeter zitbuisdiameter. Daarmee moet het dus voor Tom en Pauline niet moeilijk zijn een passende, fatsoenlijke dropper-zadelpen te vinden. Pinarello meldt verder dat er ruimte is voor twee bidons, al lijkt ons die combinatie lastig met enkel montageposities op de onderbuis. Eén bidon en een houder voor een tooltje en/of reservemateriaal zal meer het beoogde doel zijn.

Alle kabels lopen binnen door het frame in eigen buisjes, zodat ze niet rammelen. Ze lopen overigens ook dóór de cockpit en dus het bovenste balhoofdlager. Opvallend genoeg gaat één kabel wél buiten langs, in het geval de hier getoonde teambikes. Die zijn namelijk voorzien van Suntour-voorvork en -achterdemper met elektronisch geregelde demping. Details van dit systeem – waarmee Tom Pidcock al heel wat jaren experimenteert – ontbreken nog steeds.

De Dogma XC is alleen geschikt voor voorderailleurloze aandrijfgroepen, waarbij ook de nieuwe Sram T-Type Eagle tot de opties behoort dankzij de universal derailleur hanger. Vooraan kun je kettingbladen monteren met maximaal 40 tanden. Verder heeft het bovenste balhoofdlager een geïntegreerde aanslag, die de stuuruitslag op 60 graden beperkt. Dat klinkt ons inziens wel wat weinig, dus hopelijk kunnen Tom en Pauline ook de bocht om middels een stoppie.

Hebben!?

Mocht dit alles passen bij jouw wensenplaatje en lijkt een Pinarello mountainbike je echt wat, dan zul je flink geduld moeten hebben. De Dogma XC is nog in ontwikkeling, zo meldt Pinarello ons. Een publieke lancering is pas op z’n vroegst voorzien in maart 2024. Tot die tijd kan je zien wat Tom Pidcock en Pauline Ferrand-Prévot er zoal op kunnen. Niet dat een echte graadmeter is voor de Dogma XC, want zelfs op een driewieler rijden beide toptalenten rondjes rond het hele peloton…