Test | Origine Graxx carbon gravelbike

Tekst: Jeroen van den Brand // Foto’s: Jeroen van den Brand, Arjan Kruik, Marleen Mescher

Origine Cycles Graxx II: zelf samen te stellen gravelbike

Gravelbikes zijn breed inzetbaar en, zoals je kon lezen in mijn eerdere verhaal over het samenstellen van mijn test-Graxx, Origine Cycles biedt je ruimschoots opties er zelf eentje samen te stellen. Zo kun je hem opbouwen als rappe allroader met smalle banden rond 700c-wielen, als offroad-pakezel met 650b-wielen en volumineuze banden, of iets daar tussenin. Wil je daarbij een aandrijving mét of zonder voorderailleur? En moet het 10, 11, 12 of 13-speed zijn? Mechanisch of elektronisch? Het kan allemaal.

Je hebt bij Origine al een carbon Graxx gravelbike vanaf € 2.380. En dat is voor een fiets die je zelf samenstelt, inclusief een kleur naar wens, behoorlijk scherp. Je hebt dan een gravelbike met Shimano’s Tiagra groepset. En toegegeven, dat is niet ‘heel gravel’, maar op zich kom je daar prima mee te velde. Kies je de voor een Shimano GRX 10-speed groep dan ben je net geen € 2.600 kwijt.

Voor mijn test-Graxx kies ik een mechanische Shimano GRX 2×11-aandrijving en een 700c-wielset waarop ik ‘snelle’ bandjes kwijt kan. Want met nog een DT Swiss GR1600 700c-wielset met dikker rubber (thuis) als tweede wielset achter de hand kan ik de Graxx breed uitproberen, is de gedachte. De cockpit-onderdelen komen bij Ritchey uit het schap, waarbij ik specifiek voor het Ritchey Road Beacon-stuur kies. Dit stuur heeft een flare-up van 36º en heeft slechts 80 mm drop. Dat maakt dat ik gemakkelijker tussen de positie boven op de grepen en onderin het stuur kan wisselen. Samen met de Prymahl aluminium-wielen uit Origine’s eigen stal, komt mijn test-Graxx op een prijs van €3.286,- ^[1]. Merk overigens op dat je op de foto’s vooral de DT Swiss GR1600-wielen ziet, omdat ik daar veruit het meest mee heb gereden. Meer daarover verderop in deze test.

^{[1] Prijs ten tijde van het bestellen in april 2022. Prijzen en beschikbaarheid van onderdelen schommelen momenteel flink, dus het kan zijn dat de prijs van een complete fiets met dezelfde onderdelen vandaag anders kan zijn.}

Licht, strak carbon frame

Maar voordat ik je vertel over mijn rijervaringen, eerst nog wat over het frame. De Graxx II is Origine’s carbon gravelbike en staat naast de Trail gravelbike die een aluminium frame heeft. De huidige Graxx volgde in 2021 zijn voorgang op en dat verklaart de ‘II’ achter de modelnaam. Het frame is geheel opnieuw ontworpen en heeft onder meer ruimte voor bredere banden. Zo kun je maximaal 700c x 45 mm en 650b x 47 mm banden kwijt tussen voorvork en achterbrug. Opvallend genoeg bleef één ding hetzelfde tussen de eerste en deze tweede versie: het gewicht. Maar met de 950 gram die de eerste Graxx woog, hoefde Origine Cycles zich dan ook al niet te schamen.

Zoals je kunt verwachten zijn er op het frame en de voorvork volop montagepunten aangebracht. Zo kun je binnen in de voordriehoek van het frame op twee posities voor bidons. En onder op de onderbuis kun je nog een derde kwijt. Verder kun je dragers en zelfs spatborden (zelf of door Origine laten) monteren op de Graxx. Alle montagegaten zijn trouwens voorzien van subtiele zwarte boutjes. Dus wanneer je niets monteert, oogt het Franse gravelframe niet als Franse gatenkaas. Voor het monteren van een tasje op de bovenbuis zul je echter een exemplaar met riempjes moeten kiezen. Op de bovenbuis vind je namelijk géén montagepunten. Wél instructies voor wanneer je bij Origine Cycles op bezoek wilt…

“Vanaf het moment dat ik het stuur heb recht gezet is de zitpositie van de Graxx perfect passend en comfortabel. Mocht dat overigens voor jou anders uitpakken, dan kun je binnen een maand na ontvangst gratis de zadelpen, stuurpen, het stuur of zadel omruilen.”

Het carbon frame oogt strak met zijn relatief rechte lijnen en hoekige buisprofielen. Maar niet alleen de strakke lijnen van het frame bevallen me; ook de verhoudingen. Door de relatief lange balhoofdbuis loopt – zelfs in de framemaat S die ik nodig heb – de bovenbuis iets af. En met precies één dunne spacer tussen de stuurpen en het balhoofd staat het stuur perfect op hoogte voor mij. Ik vind de Graxx er zo wel geslaagd en evenwichtig uitzien.

Hoe oogstrelend ik de Graxx afgesteld op mijn maten ook mag vinden, het voornaamste is natuurlijk dat de zithouding goed is. Origine denkt mee bij de framemaat en afstelling van jouw fiets. Zo vragen ze bij de bestelling bijvoorbeeld op welke hoogte ze de stuurpen moeten monteren. Nu helpt het dat ik beroepshalve op veel verschillende fietsen rijd en dus goed weet welke maten voor mij werken. Vanaf het moment dat ik het stuur heb recht gezet is de zitpositie van de Graxx perfect passend en comfortabel. Mocht dat overigens voor jou anders uitpakken, dan kun je binnen een maand na ontvangst gratis de zadelpen, stuurpen, het stuur of zadel omruilen.

Comfort

Vier maanden geleden ontving ik de Graxx en sindsdien heb ik er veel kilometers op weggetrapt. Van een snel uurtje gravelen tussen werk en avondeten, tot tochten van 3-4 uur in het weekend. Daarbij hebben meerdere wielen in de Graxx van alles gezien. Van asfalt, klinkers en alles van fijn tot grove gravel tot diep los zand. Ik zeg bewust ‘meerdere wielen’, want ik ben dus met twee wielsets op pad ben geweest. Voor de snellere ritten op vooral de hardere ondergronden met de originele aluminium Prymahl-wielen met Continental Terra Speed 700c x 35 mm banden. Maar de eerlijkheid gebiedt me wel te zeggen dat ik het overgrote deel op pad ben geweest met de DT Swiss GR1600-wielset, waarop ik 700c x 45 mm banden heb zitten.

“Op klinkers en goedlopende bospaden reageert de Graxx zoals de gemiddelde Fransoos praat: lekker vlot en niet alles komt duidelijk door.”

De wielset- en bandenwissel gaf extra feedback. Want zoals je zelf wel kunt invullen is het aandeel in comfort van een 45 mm band op lage druk al snel erg groot. Bij een 35 mm band heb je minder marge en op harde ondergrond rij je bovendien vaak met hogere bandenspanning. Zodoende merk je dus ook beter hoeveel comfort het frame heeft. Op klinkers en goedlopende bospaden reageert de Graxx zoals de gemiddelde Fransoos praat: lekker vlot en niet alles komt duidelijk door. Voor een gravelbikeframe vind ik dat zeker geen verkeerde eigenschappen. Het carbon Graxx-frame heeft geen comfortverhogende zaken aan boord zoals bijvoorbeeld een afgeplatte staande achtervork. Maar om nu te zeggen dat-ie bokhard is? Nee, dat ook weer niet, al reageert-ie wel lekker vlot op trap- en stuurinput. En om er maar een journalistiekcliché tegenaan te gooien: de Graxx is lekker levendig.

Vlotte Fransoos

Dat levendige gedrag waar ik hierboven over sprak, komt dus deels voort uit de frameconstructie, maar ook door de geometrie. Zo is de balhoofdhoek met 71º noch steil noch vlak. Samen met een vorksprong van 50 mm heeft de Graxx een naloop van zo’n 68 mm bij 700c x 35 mm en 71 mm bij 700c x 45 mm banden. Dat zijn relatief gemiddelde waarden binnen het brede gravelbikespectrum. Maar de trapas staat 75 mm onder de naafassen en dat zit aan de lage kant voor een gravelbike. Als gevolg is de Graxx op het vlakke en bergaf stabiel en maakt vertrouwenwekkend snelheid, maar vraagt ook weinig input om iets van richting te veranderen.

Zodra het ruiger wordt, de bochten sneller opvolgen en vooral ook scherper zijn, moet je echter wel meer met het bovenlijf werken. Meer specifiek: je moet je gewicht meer bewust naar het voorwiel verplaatsen om voldoende grip te houden en zodoende niet in te leveren op snelheid. Het is in dit soort omstandigheden waar de compacte drop van het Ritchey Beacon-stuur zich uitbetaalt. Want gemakkelijker dan bij een stuur met méér drop wissel ik snel tussen handen bovenop naar onderin de beugel. En daarmee wordt de gewichtsverplaatsing al deels van zelf ingezet. In dieper los zand – iets waar we de voorbije periode een overschot aan hebben – is de voorkant wel snel zoekerig.

“Het stuurgedrag is alles bij elkaar beschouwd voor een gravelbike redelijk neutraal. Terwijl de laag geplaatste trapas de Graxx echter bovengemiddelde stabiliteit rechtuit en een voorkeur voor snelheid geeft.”

Ik rij vaak paadjes die volgens veel gravelbikers ‘alleen geschikt zijn voor de mountainbike’. En als mountainbiker-van-huis-uit blijft het dan ook opletten een gravelbike niet als een verkapte mountainbike te beoordelen. Dat de Origine op krappe, snelle bochtjes wat body language vraagt, is natuurlijk iets wat bij veel ‘echte’ gravelritten niet echt van toepassing is. Het stuurgedrag is alles bij elkaar beschouwd voor een gravelbike redelijk neutraal. Terwijl de laag geplaatste trapas de Graxx echter bovengemiddelde stabiliteit rechtuit en een voorkeur voor snelheid geeft.

Die relatief lage trapas maakt overigens óók dat je best even oplet wanneer je van het type ‘doortrappen in de bochten’ bent. Zeker wanneer je de 650b x 47 mm wiel-/bandcombinatie overweegt. Want doordat de totale diameter van een 650b x 47 mm wiel zelfs kleiner is dan van een 700c x 35 mm setup, komt de trapas namelijk nóg lager te staan.

Kwaliteit

Zoals eerder uitvoerig uit de doeken gedaan, heb ik zoals elke andere klant het bestelproces doorlopen. Geen persvoordeel, geen behandeling met fluwelen handschoen. Zodoende wijkt de Graxx-gravelbike zoals-ie bij mij thuis door Origine is afgeleverd in niets af zoals dat voor jou zou gelden. Bij de ontvangst ben ik aangenaam verrast over de afwerkingskwaliteit van de hele opbouw. Zo is er op alle cruciale punten vet aangebracht. Niet te veel, niet te weinig, maar precies genoeg. Het stuurlint is netjes gewikkeld en de kabels zijn zeer keurig op lengte en zorgvuldig gebundeld.

“Opstappen, rijden, af en toe de ketting smeren en weer door tijdens de volgende rit. Ik kan hem nergens op een kraakje of piepje betrappen. In het Franse woordenboek hebben ze daar een passende term voor: chapeau.”

Van alle testbikes die ik de voorbije jaren voor langere periodes onder mijn derrière heb gehad, heeft deze Graxx gravelbike van Origine Cycles misschien wel het minste modder van allemaal gezien. De voorbije weken waren namelijk extreem droog en stoffig. Water en zand zijn dé triggers voor (versnelde) slijtage van onderdelen, maar droge, stoffige perioden zijn dat juist voor piepjes en kraakjes. In die ruim 4 maanden dat ik nu met deze Franse gravelbike onder weg ben, heeft een gemiddelde clochard zichzelf vaker gewassen dan dat ik de Graxx gepoetst heb. Maar ondanks dat wanbeleid protesteert de Graxx niet. Opstappen, rijden, af en toe de ketting smeren en weer door voor de volgende rit. Ik kan hem nergens op een kraakje of piepje betrappen. In het Franse woordenboek hebben ze daar een passende term voor: chapeau.

Merk overigens op dat Origine bij alle Shimano-afmontages standaard de pressfit-trapaslagers uit de Dura Ace-groep monteert. Dus ook wanneer je Tiagra of 105 onderdelen selecteert; je krijgt de meest hoogwaardige trapaslagers van Shimano in je Graxx.

Origine’s eigen wielen: Prymahl

Voor mijn test-Graxx koos ik Origine’s eigen wielen die ze onder het Prymahl-label aanbieden. Met een binnenbreedte van 19 mm zijn deze Prymahl Vega A30 Pro-wielen met aluminium velgen vooral geschikt voor niet al te breed rubber. Met 35 mm Continental Terra Speed gravelbanden rond de velgen heb ik er enkele ritten over asfalt en hardere bospaden mee gereden.

Zoals ik hierboven al eerder aangaf, heb ik echter veruit de meeste kilometers op de Origine Graxx gravelbike afgelegd met de DT Swiss GR1600-wielset met z’n bredere velgen én bredere set banden. De reden: het merendeel van mijn ritten zoek ik toch vaak de minst verharde paden op.

Over de duurzaamheid van de Prymahl-wielen kan ik daarom niet enorm veel zeggen. Ik hou het daarom bij eerste indrukken. Zo zijn de aluminium velgen van deze Prymahl Vega A30 Pro 30 mm hoog. En ondanks de spaken elkaar maar twee keer kruisen, zijn de wielen behoorlijk strak en direct. En het gewicht van 1.646 gram is prima voor een wielset van dit kaliber.

Extra afgedicht

De straight pull-naven komen gedegen over; ze zijn netjes afgewerkt en draaien op cartridgelagers. De achternaaf is aan beide zijden nog eens extra afgedicht met een rubberen dichtlip. Ondanks die extra afdichtingen draaien ze erg mooi licht. Bij de voornaaf zit aan de schijfremzijde een eenvoudige eindkap met flens die het lager iets afschermt. Aan de andere zijde is een eindkapje voorzien met een contactloze labyrintafdichting.

Zo’n extra rubberen afdichting klinkt als een goed idee, maar in de praktijk hebben ze ook een groot nadeel. Ze houden weliswaar veel troep buiten, maar uiteindelijk komt er altijd wel wat vocht binnen. Ironisch genoeg kan door die extra afdichting het vocht er nauwelijks nog uit. Zodoende gaan lagers naar verloop van tijd tóch roesten. Mijn tip is dan ook om tussen de rubberen afdichting de lagers nog een extra laagje vet aan te brengen. Want waar vet zit, kan geen vocht (of andere troep) zitten. Doordat de einddoppen van de naven vrij gemakkelijk los te trekken zijn, is dit een klusje van niks. De labyrintafdichting die je bij de voornaaf aan één zijde tegenkomt, heeft dit probleem juist niet… Terwijl het bewezen voldoende troep buitenhoudt. Daarom kom je die constructie dan ook veel tegen bij andere naven.

Bredere velgen op komst

Nog even over de binnenbreedte van de velg. Origine Cycles onderkent dat 19 mm inmiddels vrij smal is voor veel gravelbikers en liet ons onlangs weten bezig te zijn met een serie wielen met bredere velgen. De verwachting is dat deze uitbreiding van het programma Prymahl-wielen in september beschikbaar komen via de configurator.

Conclusie

De gravelbike is inmiddels behoorlijk ingeburgerd bij fietsers. Het concept van die vlotte offroader spreekt velen aan, maar wat je er allemaal mee kunt, lijkt nog altijd niet vastomlijnd. Aan de randen van het genre gebeurt dan ook nog erg veel. Enerzijds wordt er volop geëxperimenteerd met de geometrie en zien we de toepassing van verende voorvorken en dropperzadelpennen. Anderzijds vervaagt de overlapping met de klassieke racefiets ook steeds meer met offroaders die op snelheid het best tot hun recht komen. Maar zoals altijd zit de markt vooral in het bredere gebied in het midden. Zodoende is daar de keuze aan gravelbikes dan ook erg groot. Maar levert dat minder spannende gravelbikes op?

Niet als het aan Origine ligt. Want het hele idee bij de Franse internetaanbieder is dat je een fiets volledig naar wens kunt samenstellen. Specifiek bij de Graxx-gravelbike biedt Origine enorm veel opties. En dat past ook goed bij de Graxx. Want het relatief neutrale stuurgedrag maakt dat-ie als pakezel stabiel uit de voeten komt, maar zónder zware bepakking ook als vlotte gravelracer op hoge kruissnelheid tot zijn recht komt. Wat dat betreft is de keuze van Origine om de stuurgeometrie én het frameontwerp niet te extreem te maken, volstrekt logisch. De Graxx past zodoende bij veel (verschillende) gravelbikers.

“Waar gravelen volgens velen avontuurlijk is of moet zijn, gaat dat dus niet op voor het aankoopproces bij Origine Cycles én de rijeigenschappen van de Graxx gravelbike. En dat zijn grote kwaliteiten, als je het mij vraagt.”

Met 950 gram is het frame ook gewoon licht en strak. Strak zowel qua respons op trapinput als in ontwerpdetails met nette interne bekabeling, montagenokken en diverse strakke grafische opties en kleuren. De afwerking doet beslist niet onder voor confectiemerken en de service tijdens het aankoopproces en de kwaliteit van aflevering staan bij deze online-aanbieder op een hoog niveau en wekken vertrouwen. Waar gravelen volgens velen avontuurlijk is of moet zijn, gaat dat dus niet op voor het aankoopproces bij Origine Cycles én de rijeigenschappen van de Graxx gravelbike. En dat zijn grote kwaliteiten, als je het mij vraagt.

Origine Graxx 2022 | Prijs, specificaties en geometrie zoals getest

Onderdelen, gewicht en prijs

Frame	Graxx II, carbon
Vork	OGV II Disc 12×100
Voorderailleur	Shimano GRX RD-RX810, 2-speed
Achterderailleur	Shimano GRX RD-RX810, 11-speed
Schakelaars	Shimano GRX ST-RX600, 2×11-speed
Crankset	Shimano GRX FC-RX810, 48/31t
Cassette	Shimano Ultegra R8000, 11-32t
Remmen	Shimano GRX BR-RX400
Remschijven	Shimano SM-RT54, 160/160 mm (v/a)
Wielen	Prymahl Vega A30 Pro 700c, 12 mm steekassen
Banden	Continental Terra Speed ProTection, 700c x 35 mm
Stuur	Ritchey Road Beacon Comp, 420 mm
Stuurpen	Ritchey 4-Axis, aluminium, 70 mm
Zadel	Selle Italia X-LR Air Cross Light SF Rails Ti316
Zadelpen	Ritchey WCS Zero Offset, aluminium, Ø 27,2 mm
Gewicht	8,45 kg (framemaat S, gewogen zonder pedalen)
Prijs	€3.286,-  (april 2022)

Geometrie

* Trail weergegeven van 700c x 35 mm en 700c x 45 mm banden.

Website fabrikant: www.origine-cycles.com